Teoritë e konspiracionit kanë 'shpërthyer' në internet që kur themeluesi i Telegram, Pavel Durov u arrestua papritur në Paris një javë më parë.
Arrestimi i tij shkaktori zemërim në mesin e avokatëve të fjalës së lirë të cilët akuzuan Francën se kërkon të censurojë platformën e mesazheve Telegram.
Që nga fillimi i tij në 2013, Telegram është bërë një mjet i përdorshëm për disidentët politikë, gjeneralët e fushëbetejës dhe gangsterët, duke grumbulluar gati një miliard përdorues, sipas platformës.
Durov u lirua nga paraburgimi me një kusht prej 5 milionë euro të mërkurën, pasi u vu nën hetim zyrtar për gjashtë akuza, duke përfshirë refuzimin për të bashkëpunuar me zbatimin e ligjit dhe bashkëpunimin në menaxhimin e një platforme në internet "për të mundësuar një transaksion të paligjshëm në një grup të organizuar".
Hetimi u nxit nga hezitimi i Telegram për të bashkëpunuar në një rast abuzimi me fëmijët, gjë që çoi në lëshimin e urdhër-arresteve kundër Durov dhe vëllait të tij Nikolai Durov, bashkëthemelues i platformës.
Ndërsa presidenti francez Emmanuel Macron theksoi se çështja nuk ishte "në asnjë mënyrë politike", arrestimi i paprecedentë ka sjellë një mori pyetjesh rreth manjatit të teknologjisë dhe marrëdhënieve të tij me Parisin dhe Moskën.
Sa mirë e njeh Durov Macron-in ?
Megjithëse francezi mesatar mund të mos e njoh Telegramin, aplikacioni krenohet me të paktën një përdorues të zjarrtë në Francë: presidentin e tij.
Macron e ka përdorur aplikacionin që në ditët e para të fushatës së tij të parë presidenciale, gati një dekadë më parë, dhe vazhdon ta bëjë këtë – pavarësisht faktit se anëtarëve të kabinetit të tij iu kërkua zyrtarisht vitin e kaluar të ndalonin përdorimin e platformës.
Durov është takuar me presidentin francez të paktën një herë, në vitin 2018, tha një person i afërt me Macron për Politico.eu.
Takimi me dyer të mbyllura nuk u publikua në atë kohë. Të dy janë takuar në "shumë raste" që kur Macron u bë president për herë të parë, sipas Le Monde.
Macron ka kërkuar prej kohësh që Franca të bëhet një shtëpi për kompanitë e mëdha të teknologjisë.
“Franca do të jetë kombi kryesor për super-inovacion, ndryshim dhe transformim të thellë”, tha Macron, një muaj pas zgjedhjes së tij në 2017 .
Presidenti u përpoq të bindte Durovin që të zhvendoste Telegramin në Paris dhe i ofroi atij shtetësinë franceze, raportoi Wall Street Journal.
Ndërsa Durov tani ka nënshtetësi franceze, Telegram aktualisht është me seli në Dubai.
Kur Durov u arrestua në aeroportin Le Bourget të shtunën në mbrëmje, ai thuhet se u tha oficerëve të policisë se ishte në Paris për të darkuar me Macron , sipas të përjavshmes satirike franceze Le Canard enchaîné.
Macron të enjten mohoi me forcë se e ftoi atë.
“Nuk kisha absolutisht asnjë dijeni për vizitën e zotit Durov në Francë”, tha ai gjatë një vizite në Serbi.
Burimi i afërt me Macron theksoi se presidenti francez ishte në shtëpinë e tij private të pushimeve në Le Touquet, në Francën veriore, atë ditë.
Në prill 2023, miliarderi ndryshoi emrin e tij ligjor në pasaportën e tij franceze në "Paul du Rove", një përshtatje franceze e Pavel Durov - siç është regjistruar në Gazetën Zyrtare të vendit.
Si u bë Durov francez? Sa pasaporta ka gjithsesi?
Themeluesi, i cili ka lindur në Rusi, mori nënshtetësinë franceze në vitin 2021 përmes një procedure të rezervuar normalisht për "një të huaj që flet frëngjisht, i cili kontribuon me punën e tij/saj të jashtëzakonshme për ndikimin e Francës dhe prosperitetin e marrëdhënieve të saj ekonomike ndërkombëtare".
Ai nuk është i vetmi manjat i teknologjisë që ka ndjekur këtë rrugë.
Shefi ekzekutiv amerikan i Snapchat, Evan Spiegel, i cili flet pak frëngjisht , gjithashtu mori nënshtetësinë në vitin 2018.
“Është një vendim që e morëm në 2018, të cilit i qëndroj plotësisht”, tha Macron të enjten.
Ai shtoi se ishte "pjesë e një strategjie për të lejuar gratë dhe burrat kur janë artistë, sportistë, sipërmarrës, kur bëjnë përpjekje për të mësuar gjuhën, kur krijojnë pasuri, kur e kërkojnë atë, për t'u dhënë atyre shtetësinë franceze. Unë e bëra atë për zotin Durov, i cili mori mundimin për të mësuar frëngjisht, ashtu siç e bëra për Spiegel-in.''
Se si Durov kontribuoi në ndikimin francez është e paqartë.
Presidenca franceze fillimisht refuzoi të merrte përgjegjësinë për dhënien e nënshtetësisë, duke thënë për Politico.eu se vendimi ishte marrë nga ministria e jashtme franceze.
Durov është gjithashtu shtetas i Emirateve të Bashkuara Arabe, ku jeton dhe drejton Telegram.
Abu Dhabi kërkoi qasje konsullore te CEO pas arrestimit të tij - por manjati i teknologjisë refuzoi ofertën e ndihmës, sipas burimeve të afër me Durov.
Media shtetërore ruse raportoi se Moska kishte kërkuar gjithashtu qasje konsullore.
“Personi në fjalë refuzoi mbrojtjen konsullore ruse dhe një vizitë konsullore në Emiratet, por ra dakord që ambasada e Emirateve të mbahej e përditësuar për situatën e tij”, sipas një zyrtari të qeverisë franceze.
Zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov konfirmoi shtetësinë ruse të Durov, duke shtuar se ai nuk e dinte se sa shtetësi të tjera kishte, raportoi agjencia ruse e shtypit TASS .
Durov gjithashtu mori nënshtetësinë e shtetit ishullor të Karaibeve të Saint Kitts dhe Nevis përmes një programi "investimi" përmes të cilit jepen pasaportat me kontribute të mëdha financiare .
I kontaktuar nga POLITICO, ambasadori i vendit në Paris konfirmoi shtetësinë e Durov, por theksoi se lidhjet e tij me Saint Kitts dhe Nevis ishin të kufizuara. Durov nuk ka kontaktuar me shërbimet konsullore të vendit.
A është Durov ende besnik ndaj Rusisë?
Largimi i Durov nga Rusia në vitin 2014 ndodhi në vazhdën e tensionit me Kremlinin. Përpara se të niste Telegram-in, ai themeloi një platformë të mediave sociale të quajtur VKontakte dhe pretendon se ka refuzuar të dorëzojë informacionin e kontaktit të aktivistëve pro-demokracisë ukrainase gjatë lëvizjes Euromaidan atë vit.
Megjithatë Moska ka kërkuar të përfshihet që nga arrestimi i tij, duke deklaruar se i kishte ofruar "të gjithë ndihmën dhe mbështetjen e nevojshme" Durovit dhe duke akuzuar Francën për frikësim dhe një "përpjekje të drejtpërdrejtë për të kufizuar lirinë e komunikimit".
Megjithëse Durov e portretizon veten si kundërshtar të Kremlinit, realiteti duket më i ndërlikuar. Edhe pasi u largua nga Rusia dhe shiti pjesën e tij në VKontakte, Durov u përfol se mbante lidhje me vendin. Alisher Usmanov, një oligark i afërt me Putinin, thuhet se ka ndihmuar në financimin e Telegram në fazat e hershme të tij . Telegram gjithashtu funksionoi fillimisht nga e njëjta zyrë Singer House në Shën Petersburg si VKontakte.
Vëllai i Durovit, Nikolai, i cili gjithashtu kërkohet nga Franca, u raportua nga mediat pro-Kremlinit se jetonte në Shën Petersburg , ku punon në Institutin Matematikor Steklov të Akademisë prestigjioze të Shkencave Ruse. Faqja e internetit e institucionit rendit Nikolai Durov si anëtar të stafit.
Pavarësisht nga kontributet e raportuara gjerësisht të Nikolait në suksesin e Telegram, ai ka qëndruar gjithmonë jashtë vëmendjes, duke ia lënë atë rol vëllait të tij më të vogël. Sipas Telegram, Pavel e mbështet aplikacionin "financisht dhe ideologjikisht ndërsa kontributi i Nikolait është teknologjik".
Sipas një raporti Important Stories , bazuar në një rrjedhje të të dhënave të inteligjencës ruse, Durov e vizitoi Rusinë "më shumë se 50 herë" midis 2015 dhe 2021. Telegrami përdoret gjerësisht nga ushtria ruse për komunikime në fushën e betejës, nga blogerë dhe gazetarë ushtarakë pro luftës dhe nga miliona rusë të zakonshëm dhe zyrtarë politikë.
Në qarqet e opozitës ruse, Telegram ka një reputacion të përzier. Nga njëra anë, ai siguron komunikim të sigurt, të sigurt nga sytë kureshtarë të FSB-së dhe një platformë alternative për mediat e pavarura të bllokuara nga autoritetet ruse në internet. Nga ana tjetër, ka pasur një sërë incidentesh në të cilat kanalet ose iniciativat që mund të shqetësonin Kremlinin u bllokuan ose u penguan ndryshe nga platforma.
Ushtria e Ukrainës përdor kryesisht platformën Signal për komunikimet e saj, por shumica e agjencive qeveritare kanë gjithashtu kanale Telegram, dhe aplikacioni përdoret gjithashtu gjerësisht për mesazhe personale dhe bloge nga ushtarët dhe civilët ukrainas./ Marrë nga Politico.eu-përshtati në shqip Versus.al
