Qeveria talebane në Afganistan ka vendosur një mbyllje mbarëkombëtare të telekomunikacionit, disa javë pasi filloi të ndërpresë lidhjet e internetit me fibra optike.
Vendi aktualisht po përjeton një "ndërprerje totale të internetit", raporton mbikëqyrësi i internetit Netblocks.
Agjencitë ndërkombëtare të lajmeve thonë se kanë humbur kontaktin me zyrat në kryeqytetin Kabul. Interneti celular dhe televizioni satelitor janë ndërprerë gjithashtu rëndë në të gjithë Afganistanin.
Talebanët ende nuk kanë dhënë një arsye zyrtare për mbylljen. Që nga marrja e pushtetit në vitin 2021, talebanët kanë vendosur kufizime të shumta në përputhje me interpretimin e tyre të ligjit islamik të Sheriatit. Një zyrtar taleban tha se mbyllja e telekomunikacionit do të zgjasë deri në njoftim të mëtejshëm.
Tolo News, një kanal privat lajmesh afgan, u tha njerëzve të ndiqnin faqet e tij në mediat sociale për përditësime pasi priste ndërprerje në rrjetet e tij televizive dhe radiofonike.
Fluturimet nga aeroporti i Kabulit janë ndërprerë gjithashtu, raportuan mediat lokale. Sipas shërbimit të ndjekjes së fluturimeve Flightradar24, të paktën tetë fluturime të planifikuara të niseshin ose të mbërrinin në Aeroportin Ndërkombëtar të Kabulit të martën janë anuluar.
Zyrtarët diplomatikë i kanë thënë BBC-së se ndërprerjet e internetit mund të ndikojnë në sistemet bankare dhe të tregtisë elektronike në të gjithë vendin. Disa njerëz në Kabul i kanë thënë BBC-së se interneti i tyre me fibra optike ndaloi së punuari drejt fundit të ditës së punës, rreth orës 17:00 sipas orës lokale (12:30 GMT).
Për shkak të kësaj, kuptohet që shumë njerëz nuk do ta vënë re ndikimin deri të martën në mëngjes, kur shërbimet bankare dhe bizneset e tjera pritet të rifillojnë.
Kabllot me fibra optike transferojnë të dhëna shumë shpejt dhe përdoren për pjesën më të madhe të internetit në botë.
Në një postim në rrjetin social Mastodon.social, Netblocks tha:
"Afganistani tani është në mes të një ndërprerjeje totale të internetit, ndërsa autoritetet talebane lëvizin për të zbatuar masa morale, me rrjete të shumta të shkëputura gjatë mëngjesit në një mënyrë graduale; shërbimet telefonike aktualisht janë gjithashtu të prekura".
Për javë të tëra, përdoruesit e internetit në disa provinca afgane janë ankuar për akses të ngadaltë në internet ose mungesë lidhjeje. Disa banorë, të cilët kërkuan anonimitet, i thanë më parë BBC-së se bizneset dhe jeta e tyre ishin prekur seriozisht nga ndërprerjet e internetit.
Një burrë që punon si ndërrues parash në provincën Takhar i tha BBC-së se mësimet online të anglishtes për vajzat e tij u ndërprenë. "Mundësia e tyre e fundit për të studiuar dhe për të qëndruar të angazhuar tani ka ikur," tha ai.
Një grua tjetër i tha më parë BBC-së se nuk mund të ndiqte mësimet online që kur interneti në shtëpinë e saj ishte ndërprerë. "Shpresoja të mbaroja studimet dhe të gjeja një punë online, por edhe kjo ëndërr është shkatërruar," tha ajo. "Pa qasje në internet, nuk e di se çfarë do të ndodhë më pas."
Hamid Haidari, ish-kryeredaktor i kanalit afgan të lajmeve 1TV, tha të hënën se "vetmia përfshiu të gjithë vendin" pas mbylljes.
"Afganistani tani zyrtarisht ka zënë vendin e parë në garën me Korenë e Veriut për shkëputjen e internetit" tha ai në X.
"Heshtja online pa zërat afganë nga brenda Afganistanit është shurdhuese," shkroi Mariam Solaimankhil, një ish-anëtare e parlamentit të Afganistanit që tani ndodhet në SHBA, në një postim ku etiketonte pronarin e X, Elon Musk.
Talebanët thanë më parë se do të krijohej një rrugë alternative për aksesin në internet, pa dhënë detaje. Ndërprerja e internetit është e fundit në një seri kufizimesh që talebanët kanë zbatuar që kur u kthyen në pushtet.
Në fillim të këtij muaji, ata hoqën libra të shkruar nga gratë nga sistemi mësimor universitar i vendit, si pjesë e një ndalimi të ri që ka nxjerrë jashtë ligjit edhe mësimdhënien e të drejtave të njeriut dhe ngacmimin seksual.
Gratë dhe vajzat janë goditur gjithashtu veçanërisht rëndë: atyre u ndalohet qasja në arsim përtej moshës 12 vjeç, me një nga rrugët e tyre të fundit për trajnim të mëtejshëm të ndërprerë në fund të vitit 2024, kur kurset e mamive u mbyllën në heshtje.
Një studente universiteti i tha BBC-së se ajo "nuk kishte zgjidhje tjetër përveç studimit online" pasi kursi i saj i mamive u ndalua. "Kur dëgjova se interneti ishte ndërprerë, bota më dukej e errët", tha ajo. Talebanët rimorën kontrollin e Afganistanit në vitin 2021 në një përparim të shpejtë, disa javë pas tërheqjes së forcave amerikane dhe forcave të tjera ndërkombëtare.
