Gjatë punimeve për ndërtimin e një aeroporti ushtarak në Kastelli, në zonën qendrore të ishullit të Kretës në Greqi, ka ndodhur një zbulim unik arkeologjik. Në kodrën e Papourës (494 metra e lartë), ku supozohej të ndërtohej sistemi i radarëve të Forcave Ajrore Greke, është shfaqur një strukturë shumë e veçantë, forma e së cilës duket se të kujton nga larg mitin e labirintit të Kretës.
Arkeologët që ndërhynë nxorën në dritë një strukturë të madhe rrethore, të përbërë nga tetë unaza guri koncentrike, me një diametër total prej 48 metrash. Pjesa më e brendshme e unazave, e njohur si "zona A" (në krahasim me pjesën tjetër të strukturës, e quajtur "zona B" nga arkeologët) është interpretuar si një ndërtesë rrethore, me një diametër prej 15 metrash. Unazat e jashtme janë pjesërisht të lidhura së bashku me mure të tjerë të rregulluar në një model radial të çrregullt, duke formuar një sërë dhomash të lidhura me njëra-tjetrën nga disa pasazhe të ngushta. Arkeologët grekë që po kryejnë gërmimet (edhe në vazhdim) e kanë cilësuar këtë strukturë thuajse “labirint”.
Por këtu ndalojnë në të vërtetë ngjashmëritë midis strukturës që u shfaq në kodrën Papoura dhe mitit të Labirintit dhe Minotaurit. Një datim paraprak i kësaj strukture, e cila deri tani nuk ka asnjë krahasim të drejtpërdrejtë në ishullin e Kretës, është propozuar në bazë të fragmenteve qeramike të gjetura gjatë gërmimit. Kronologjia duket se fokusohet në epokën "protopalatiale" (2000-1700 pes), për të përdorur terminologjinë konvencionale të arkeologjisë minoane.
Për momentin, funksioni i kësaj strukture të çuditshme mbetet një mister, megjithëse mund të formulohen hipoteza: brenda dhomave u gjet një sasi e madhe eshtrash kafshësh, të cilat mund të sugjeronin një vend të shenjtë ku praktikoheshin flijime për hyjnitë. Edhe vetë pozicioni i ndërtesës duket se sugjeron një funksion fetar ose ceremonial, në majën e një kodre që dominonte territorin poshtë. Në çdo rast, për momentin nuk është e mundur të përcaktohet as plani i përgjithshëm dhe as lartësia origjinale e kompleksit dhe do të duhet të presim përfundimin e fushatës së gërmimit.
Vendi, për shkak të veçantisë së tij, u gjykua si me interes të madh arkeologjik. Studiuesit janë përpjekur të bëjnë krahasime me disa varre të harkuar bashkëkohorë të pranishëm në ishullin e Kretës, por edhe me strukturat e gjetura në kontinent, veçanërisht në Tiryns, në Greqinë jugore dhe në Lindjen e Mesme. Për sa i përket madhësisë, deri më sot nuk është gjetur asnjë ndërtesë e krahasueshme. Nisur nga interesi i ngjallur nga konteksti i kodrës së Papurës, autoritetet greke ranë dakord të zhvendosnin vendin për ndërtimin e sistemit të radarit ushtarak diku tjetër.
Po çfarë ishte miti i Minotaurit dhe Labirintit
Miti grek i Labirintit të Knossos dhe Minotaurit në ishullin mesdhetar të Kretës ka origjinë shumë më komplekse dhe të thellë sesa mund të imagjinohet. Nga njëra anë duhet të kemi parasysh vlerësimin shumë të lartë që demat kishin në qytetërimin minoan, nga ana tjetër interpretimin që iu dha më pas mbetjeve të shumta arkeologjike të Kretës.
Sipas versionit më të njohur të mitit grek, origjina e Labirintit dhe Minotaurit gjenden në marrëdhënien konfliktuale midis Minos, mbretit të Kretës, dhe perëndisë së detit Poseidon. Në fakt, me rastin e një kurbani, mbreti iu lut hyjnisë që t'i dërgonte një dem për të flijuar. Në atë moment, Poseidoni bëri një dem të bardhë të bukur të dilte nga uji. Me të parë krijesën e mrekullueshme, Minos vendosi të mos e sakrifikonte, por ta mbante për vete. Kjo zemëroi perëndinë e detit.
Për t'u hakmarrë për fyerjen, Poseidoni arriti të bënte Pasifaen, gruan e Minos, të dashurohej vetë me demin. Gruaja, nën kontrollin e një dëshire të pakontrollueshme, porositi shpikësin e famshëm Daedalus të ndërtonte simulakrumin e një lope, në mënyrë që ajo të mund të futej brenda saj dhe kështu të arrinte një marrëdhënie me demin e bardhë të dashur.
Nga kjo marrëdhënie lindi Minotauri, një krijesë gjysmë njeri, gjysmë dem. Për të fshehur frytin e pasionit monstruoz të gruas së tij dhe për të mbrojtur popullsinë e Kretës nga dhuna e krijesës, Minos vendosi të fshihte Minotaurin. Kështu ai e ngarkoi Dedalusin të krijonte Labirinthin, një kompleks i madh nga i cili do të ishte e pamundur të ikte.
Kështu Minosi e mbylli Minotaurin brenda Labirintit dhe ushqehej çdo vit me shtatë vajza dhe shtatë djem nga qyteti i Athinës, gjë që në këtë mënyrë sinjalizonte nënshtrimin e tij ndaj Kretës. Për të ndaluar këtë masakër të tmerrshme të rinisë athinase, Tezeu, djali i mbretit të Athinës Egeus, hyri në Labirint për të tentuar të vriste krijesën. Me ndihmën e Ariadnës, vajzës së Minosit, e cila kishte rënë në dashuri me të, dhe fillit të saj të famshëm, Tezeu hyri në Labirint, vrau Minotaurin dhe arriti të dilte jashtë, duke i çuar të rinjtë athinas. Versus
