Çfarë do të gjeni në brendësi
*Konferenca për shtyp midis Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, dhe Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, ka nisur ditën e dytë të samitit të NATO-s në Holandë. *Në komentet e tij së bashku me shefin e NATO-s, Presidenti i SHBA-së tha se nuk besonte se uraniumi që pasurohej në objektet iraniane ishte larguar përpara sulmeve amerikane fundjavën e kaluar. *Trump tha se Irani nuk do të kishte rënë dakord për një armëpushim me Izraelin nëse sulmi nuk do të kishte qenë i suksesshëm. *Trump ka zgjedhur sërish të sfidojë qasjen tradicionale të SHBA-së ndaj NATO-s, duke ngjallur shqetësime për angazhimin e tij ndaj Nenit 5 – shtylla kryesore e mbrojtjes kolektive të Aleancës. *Në një deklaratë të bërë gjatë fluturimit me Air Force One drejt Hagës, Trump u shpreh me një "varet" të paqartë kur u pyet nëse do të angazhohej për të mbrojtur çdo vend anëtar në rast sulmi.
Samiti i NATO-s: Deklarata e përbashkët e anëtarëve - Rritja e shpenzimeve të mbrojtjes në 5%, angazhimi ndaj Nenit 5
Liderët e NATO-s angazhohen të investojnë 5% të PBB-së në mbrojtje deri në vitin 2035 dhe rindjezën mbështetjen për Ukrainën
Në deklaratën përfundimtare të samitit të Hagës, liderët e 32 vendeve anëtare janë zotuar të alokojnë 5% të PBB-së çdo vit për shpenzime mbrojtjeje dhe sigurie deri në vitin 2035, duke siguruar përmbushjen e detyrimeve individuale dhe kolektive.
Sipas tekstit, çdo vend do të dorëzojë “plane vjetore” që ilustrojnë një rrugë të besueshme dhe të shtuar drejt këtij objektivi, ndërsa në 2029 do të kryhet një rishikim gjithëpërfshirës për arritjet.
Deklarata përfshin gjithashtu një pikë që ripërtërin “angazhimin e hekurt ndaj mbrojtjes kolektive siç parashikohet në Nenit 5 të Traktatit të Uashingtonit – një sulm ndaj njërit është sulm ndaj të gjithëve.”
Dokumenti premton gjithashtu mbështetje të mëtejshme për Ukrainën, duke theksuar se “siguria e saj kontribuon në tonën”, por nuk përfshin një dënim të drejtpërdrejtë ndaj Rusisë. Sidoqoftë, potencohet “kërcënimi afatgjatë që Rusia i paraqet sigurisë euro-atlantike.”
Në vijim, deklarata e plotë e samitit të Hagës:
Ne, Kreu i Shteteve dhe Qeverive të Aleancës së Atlantikut të Veriut, jemi mbledhur në Hagë për të ritheksuar angazhimin tonë ndaj NATO-s, aleancës më të fortë në histori, dhe lidhjes transatlantike.
Ne riafirmojmë angazhimin tonë të hekurt ndaj mbrojtjes kolektive, siç parashikohet në Nenit 5 të Traktatit të Uashingtonit – që një sulm ndaj njërit është sulm ndaj të gjithëve. Ne qëndrojmë të bashkuar dhe të vendosur për të mbrojtur një miliard qytetarët tanë, aleancën dhe për të ruajtur lirinë dhe demokracinë.
Të bashkuar përballë kërcënimeve dhe sfidave të thella për sigurinë, sidomos kërcënimit afatgjatë të Rusisë ndaj sigurisë euro-atlantike dhe kërcënimit të vazhdueshëm terrorist, aleatët angazhohen të investojnë 5% të PBB-së çdo vit në kërkesa themelore të mbrojtjes dhe shpenzime të lidhura me sigurinë deri në 2035, për të siguruar përmbushjen e detyrimeve, sipas Nenit 3 të Traktatit të Uashingtonit. Investimet tona do të sigurojnë forcat, kapacitetet, burimet, infrastrukturën, gatishmërinë ushtarake dhe rezistencën e nevojshme për të penguar dhe mbrojtur në përputhje me tre detyrat thelbësore: pengesë dhe mbrojtje, parandalim dhe menaxhim krizesh, siguri bashkëpunuese.
Aleatët ranë dakord se ky angazhim prej 5% përfshin dy kategori thelbësore investimi:
Të paktën 3.5% të PBB-së deri në 2035 për shpenzime mbrojtëse themelore, në përputhje me objektivat e kapaciteteve të NATO-s. Secili shtet do të dorëzojë plane vjetore për të garantuar këtë rrugë të besueshme.
Deri 1.5% të PBB-së çdo vit për mbrojtjen e infrastrukturës kritike, rrjetet, gatishmërinë civile, inovacionin dhe forcimin e bazës industriale të mbrojtjes. Rruga e shpenzimeve dhe balanca do të rishikohen në 2029 sipas mjedisit strategjik. Aleatët riafirmojnë mbështetjen e pakushtëzuar për Ukrainën — e cila përfshihet në përllogaritjen e shpenzimeve si pjesë e përpjekjeve mbrojtëse — dhe do të përfshin ndihmë direkte për mbrojtjen dhe industrinë e saj ushtarake.
Ne riafirmojmë angazhimin për zgjerimin e bashkëpunimit industrial transatlantik dhe përdorimin e teknologjive të reja dhe inovacionit për sigurinë kolektive.
Do të punojmë për eliminimin e barrierave tregtare në industrinë e mbrojtjes mes aleatëve dhe do të nxjerrim përfitim nga partneritetet për bashkëpunim industrial.
Shpreh mirënjohje për mikpritjen bujare të Mbretërisë së Holandës. Presim takimin e ardhshëm në Turqi në 2026, pasuar nga një tjetër në Shqipëri./Marrë nga The Guardian
Trump krahason sulmet ajrore ndaj Iranit me ato në Hiroshima, flet për fundin e luftës
Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, i ka krahasuar sulmet e fundit të SHBA-së ndaj objekteve bërthamore iraniane me bombardimet historike të Hiroshimës dhe Nagasakit , duke thënë se operacioni i dha fund menjëherë konfliktit Iran-Izrael.
Duke folur në samitin e NATO-s në Hagë, ai i përshkroi sulmet si "shkatërruese" dhe theksoi se pa to, konflikti do të kishte vazhduar.
"Nuk dua të përdor Hiroshimën ose Nagasakin si shembull, por në thelb ishte e njëjta gjë - i dha fund një lufte", tha ai, sipas Financial Times.
"Nëse nuk do t'i kishim goditur objektet bërthamore, lufta do të kishte vazhduar", shtoi ai.
Trump hodhi poshtë raportet e bazuara në informacione të rrjedhura se sulmet kishin një efekt të kufizuar , duke e shtyrë programin bërthamor të Iranit vetëm me disa muaj prapa. Ai tha se dëmi nuk mund të vlerësohej plotësisht pa vlerësimin e Izraelit.
Duke iu referuar Agjencisë së Inteligjencës së Mbrojtjes të SHBA-së (DIA), ai vuri në dukje: "Ata nuk e dinë vërtet shkallën e dëmit. Besoj se Izraeli do të na informojë shumë shpejt."
Zëdhënësja e Forcave të Mbrojtjes Izraelite, Effie Defrin, tha të mërkurën se vlerësimet fillestare treguan se sulmi kishte shkaktuar "dëme serioze" në programin bërthamor të Iranit dhe e kishte penguar atë "për disa vite".
Objektet e prekura përfshijnë uzinat Fordow, Natanz dhe Isfahan.
Presidenti amerikan u pyet gjithashtu në lidhje me kërcënimet iraniane për të rifilluar pasurimin e uraniumit dhe u përgjigj:
"Gjëja e fundit që ata duan të bëjnë tani është të pasurojnë diçka. Ata duan të riorganizohen. Ne nuk do ta lejojmë këtë të ndodhë."/Versus.al
“Shfarosëm programin bërthamor të Iranit”, Trump: Mund t’i duhen dekada për ta rindërtuar
Në komentet e tij së bashku me shefin e NATO-s në Holandë sot, Presidenti i SHBA-së Donald Trump tha se nuk besonte se uraniumi që pasurohej në objektet iraniane ishte larguar përpara sulmeve amerikane fundjavën e kaluar.
"Ata nuk kishin mundësi të nxirrnin asgjë, sepse ne vepruam shpejt. Ndoshta do të kishin zgjatur dy javë. Por është shumë e vështirë të largosh atë lloj materiali, shumë e vështirë dhe shumë e rrezikshme për ta që ta largojnë atë," tha Trump. "Plus, ata e dinin se ne po vinim, dhe nëse e dinë se po vijmë, nuk do të jenë atje poshtë."
Disa nga vlerësimet e hershme kanë ngritur pyetje nëse SHBA-të shkatërruan pjesën më të madhe të materialit bërthamor të pasuruar. Trump tha se Irani nuk do të kishte rënë dakord për një armëpushim me Izraelin nëse sulmi nuk do të kishte qenë i suksesshëm.
"Ky ishte një sulm shkatërrues dhe i la ata të qetë. Dhe e dini, nëse nuk do të ndodhte, ata nuk do të ishin vendosur," tha Trump.
Ai nuk përjashtoi sulme të mëtejshme ndaj Iranit nëse ai rindërton programin bërthamor, por tha se ky ishte një skenar i pamundur.
“Nuk do të duhet të shqetësohem për këtë. Mund të duhen dekada, është shumë e vështirë për ta rindërtuar, sepse e gjithë gjëja është shembur”- shtoi presidenti i SHBA. Versus.al
Trump sfidon sërish unitetin në NATO: Tension në samitin e Hagës mes dyshimeve për Nenin 5
Udhëheqësit e 32 vendeve anëtare të NATO-s janë mbledhur në Hagë këtë mëngjes në një samit që synon të japë një mesazh të fortë uniteti përballë kërcënimeve në rritje nga Rusia dhe Kina.
Një nga pikat kryesore të axhendës është formalizimi i objektivit për të rritur shpenzimet e mbrojtjes në 5% të PBB-së – një hap që do të demonstronte vendosmërinë e aleancës për të investuar në siguri kolektive.
Por, ndonëse dokumentet e përgatitura duken të qarta, pasiguria politike po errëson atmosferën e samitit.
Presidenti amerikan Donald Trump ka zgjedhur sërish të sfidojë qasjen tradicionale të SHBA-së ndaj NATO-s, duke ngjallur shqetësime për angazhimin e tij ndaj Nenit 5 – shtylla kryesore e mbrojtjes kolektive të Aleancës.
Në një deklaratë të bërë gjatë fluturimit me Air Force One drejt Hagës, Trump u shpreh me një "varet" të paqartë kur u pyet nëse do të angazhohej për të mbrojtur çdo vend anëtar në rast sulmi.
"Ka disa përkufizime të atij neni, e di këtë, apo jo?", tha ai, duke shtuar se është "mik me shumë prej atyre liderëve", por pa dhënë garanci konkrete për angazhimin ushtarak të SHBA-së.
Komentet e tij joformale kanë tensionuar klimën e samitit, i cili ishte menduar si një demonstrim i unitetit dhe forcës politike. Ndërsa liderët evropianë përpiqen të tregojnë përparim në angazhimet e tyre financiare dhe strategjike, qëndrimi ambig i Trump nxit pikëpyetje serioze:
Po sinjalizon presidenti amerikan një ndryshim të thellë në politikën e jashtme të SHBA-së? Apo thjesht po teston qëndrueshmërinë dhe gatishmërinë e aleatëve të tij?
Në sfond qëndron frika e një tërheqjeje graduale të SHBA-së nga Evropa, pikërisht në një moment kur kërcënimet gjeopolitike janë më të mprehta se kurrë./Versus.al
