Do të mendonim se SHBA dhe Kina do të mund të grindeshin për shumë çështje, siç janë, patentat teknologjike ose zonat e ndikimit.
Por jo për një rrjet social. Zgjidhja e mesme për konfliktin mbi TikTok, rrjeti social që “lexon mendimet tona” dhe ka algoritmin më të avancuar, përdorimi i të cilit është ndaluar në SHBA dhe ku presidenti amerikan kërkoi me forcë shitjen e tij, është gjetur nga pronarët kinezë: ata po përgatisin një version të ri, të pavarur të aplikacionit, vetëm për përdoruesit në SHBA, me algoritëm dhe sistem të veçantë të të dhënave nga versioni global.
Ky version mund të përdoret nga një nga gjigantët amerikanë që Donald Trump pretendon se janë të interesuar për ta blerë.
Pse grindet gjithë bota për TikTok?
Zyrtarisht, amerikanët frikësohen se shërbimet sekrete kineze mund të përdorin platformën e videove të shkurtra për të përhapur propagandë që të ndikojë në zgjedhje ose si kalë trojan për të vjedhur informacion të ndjeshëm. Përdoruesit amerikanë janë rreth 170 milionë – afërsisht gjysma e popullsisë së SHBA-së.
Spiunë dhe mashtrues
TikTok konsiderohet gjithashtu si “minierë ari” për mashtrues dhe skema të ndryshme, gjë që mund të çojë në kaos ekonomik dhe social.
Studime të shumta kanë treguar se TikTok krijon varësi, duke stimuluar trurin për të prodhuar vazhdimisht dopaminë dhe duke shkaktuar dëmtime të mundshme kognitive, probleme mendore dhe ulje të produktivitetit. Për këtë arsye, përdorimi i tij është ndaluar fillimisht për zyrtarët amerikanë dhe më pas për të gjithë përdoruesit në SHBA.
Presidenti Trump kërkoi me ngulm shitjen e rrjetit tek interesa amerikane (u përpoq ta bllokonte në 2020, por gjykata refuzoi), ndërsa Joe Biden promovoi një ligj që u miratua nga Kongresi në 2024, duke detyruar ByteDance, kompania kineze që menaxhon TikTok, të shesë aktivitetin amerikan deri më 19 janar 2025, për arsye sigurie kombëtare.
Pekini reagoi ashpër, duke e cilësuar këtë si transferim të teknologjisë kritike jashtë kufijve dhe duke iu referuar ligjeve të kontrollit të eksportit të teknologjive strategjike të vitit 2020. Bëhet fjalë kryesisht për algoritmin e famshëm të sugjerimeve, “kurorën” e TikTok dhe pika kyçe e konfrontimit SHBA-Kinë.
Algoritmi amerikan
Ekipet e ByteDance po punojnë për të krijuar një version amerikan, duke kopjuar pjesë të mëdha të kodit ekzistues: modelet e inteligjencës artificiale, algoritmet, funksionet dhe të dhënat e përdoruesve.
Qëllimi është që platforma në SHBA të ndahet plotësisht nga infrastruktura globale dhe të shitet tek investitorët amerikanë, që synojnë të përfitojnë nga 10 miliardë dollarët që TikTok fiton në SHBA, përfshirë kompani si Oracle, General Atlantic, KKR, Blackstone, Andreessen Horowitz. Megjithatë, mbetet pyetje nëse algoritmi do të ketë të njëjtin efekt pa mbështetjen e ByteDance.
Senatori amerikan Marco Rubio ka thënë se algoritmi i TikTok është një nga më të mirët në botë dhe përdor të dhënat e amerikanëve për të “lexuar mendjen” e tyre dhe për të parashikuar videon që duan të shohin më pas.
Shumë studiues mbështesin faktin se algoritmi stimulon dopaminën në tru dhe krijon varësi, duke ulur produktivitetin dhe fokusin.
Efektet në tru dhe shëndet mendor
Format e videove të shkurtra, rrjedhja e pandërprerë dhe lehtësia e përdorimit e bëjnë TikTok një “zgjatues” të mekanizmave të shpërblimit të trurit, ngjashëm me sheqerin: dhuron kënaqësi të menjëhershme dhe krijon dëshirë për më shumë.
Kjo shkakton varësi, redukton aftësinë për të fokusuar vëmendjen në detyra të gjata, çon në ankth, depresion, izolim social, probleme me gjumin dhe ekspozim të tepruar ndaj dritës blu.
Profil psikologjik dhe mbledhja e të dhënave
Algoritmi monitoron çdo “swipe”, pauzë, like dhe share, krijon një profil psikologjik për përdoruesin dhe sugjeron përmbajtje të personalizuara. Kjo ka ndezur shqetësime për privatësinë, sidomos pasi ByteDance është kompani kineze dhe mund të detyrohet nga ligji i vitit 2017 të japë të dhënat e përdoruesve tek qeveria kineze.
Historia dhe ndikimi ekonomik
TikTok 'u lind' në 2016 si Douyin në Kinë dhe u bë ndërkombëtar në 2017 duke blerë Musical.ly. Sot ka mbi 1,5 miliardë përdorues aktivë çdo muaj.
SHBA është tregu më i madh jashtë Kinës, me mbi 150 milionë përdorues aktivë, shumica Gen Z, që kalojnë mesatarisht mbi 90 minuta në ditë në platformë.
TikTok ka krijuar një ekonomi të tërë: krijuesit e përmbajtjes fitojnë mijëra dollarë, markat transferojnë buxhetet nga televizioni tek video vertikale dhe përdoruesit konsumojnë dhe formojnë trendet në kohë reale.
10 arsye pse TikTok është një ekonomi në vetvete
Influencerët me shumë ndjekës fitojnë më shumë se CEO të kompanive teknologjike (Addison Rae: 8,5 mln $ në një vit).
10,000 $ për një video sponsorizuese 30 sekondëshe.
Videoja më virale ka mbi 2,3 miliardë views (Zach King).
Charli D’Amelio e para me mbi 100 milionë followers në 18 muaj.
Mesatarisht, video virale zgjat vetëm 21 sekonda.
TikTok ka kaluar Facebook dhe Instagram në downloads në 2022.
Hashtag #TikTokMadeMeBuyIt ka mbi 80 miliardë views dhe ka nxitur miliona shitje.
TikTok ka influencuar charts muzikore (p.sh., “Old Town Road” e Lil Nas X).
Algoritmi analizon gjuhën, fytyrën dhe sfondin e videos për sugjerime.
Mbi 70% e përdoruesve ndihen të motivuar të blejnë ose provojnë atë që shohin në platformë./Versus.al
