Ndërsa viti 2024 po mbyllet, ne po shohim mbrapa pesë individë të shquar që u bënë tituj për disa bëma të jashtëzakonshme.
Gisele Pelicot dhe lufta për drejtësi
Gisele Pelicot, 72 vjeç, ishte në qendër të një gjyqi për përdhunim masiv në Francë, i cili bëri jehonë në mbarë botën, duke u bërë një ikonë për gratë në luftën kundër dhunës seksuale.
Ish-bashkëshorti i saj, Dominique Pelicot, u dënua me 20 vjet burg nga një gjykatë franceze më 19 dhjetor, pasi pranoi se e kishte droguar me qetësues dhe ftoi dhjetëra të panjohur për ta përdhunuar gjatë një dekade.
50 të pandehurit e tjerë u dënuan gjithashtu, me burgim nga tre deri në 15 vjet.
Në një lëvizje që ngjalli mbështetje globale, Gisele Pelicot këmbënguli që gjyqi tre mujor në qytetin jugor të Avignon të ishte i hapur për publikun.
“Doja që të gjitha gratë që janë viktima të përdhunimit t’i thoshin vetes: ‘Zonja Pelicot e bëri atë, kështu që ne mund ta bëjmë edhe ne’, tha ajo.
Pas vendimit, ajo tha se po mendonte për “viktimat e panjohura” të dhunës seksuale.
Jensen Huang dhe bëmat e inteligjencës artificiale
Mes gjithë entuziazmit – dhe ankthit – të krijuar nga inteligjenca artificiale (AI) në 2024, një gjigant i çipave AI u shkëput nga paketa: Nvidia, e udhëhequr nga CEO Jensen Huang.
Nvidia ia kaloi Apple-it për t'u bërë kompania me vlerën më të lartë të listuar në botë pasi bumi i inteligjencës artificiale vazhdoi të emociononte Wall Street-in.
Huang, 61 vjeç, i lindur në Tajvan, themeloi Nvidia tre dekada më parë. Në themel të suksesit të ri të gjetur janë procesorët ose kartat grafike: çipat me kapacitet kompjuterik shumë më të madh se mikroprocesorët konvencionalë.
Fillimisht e zhvilluar për të përmirësuar cilësinë e grafikës së lojërave video, kompania e Huang kuptoi se teknologjia ishte perfekte për zhvillimin e modeleve të mëdha gjuhësore (AI gjeneruese).
Yulia Navalnaya dhe aktivizmi politik
“Kundërshtari im politik është Vladimir Putin, dhe unë po përpiqem të bëj dhe do të bëj gjithçka që regjimi i tij të bjerë sa më shpejt të jetë e mundur”, tha Yulia Navalnaya, e veja e liderit të ndjerë të opozitës ruse, Alexei Navalny, në tetor.
Navalnaya, 48, është një ekonomiste e trajnuar dhe ka mbetur në sy të publikut për të vazhduar punën e burrit të saj pasi ai vdiq në shkurt në një burg në Arktik.
Ajo ka lobuar kundër qeverisë së Putinit nga jashtë, duke thënë në tetor se pasi ai të largohet, ajo do të jetë kandidate për presidente ruse.
Në korrik, Navalnaya, e cila jeton në Berlin, u shtua në listën e Moskës të "terroristëve dhe ekstremistëve".
Lamine Yamal, një talent futbolli
Një nga 'mbretërit' e krahut të sulmit të Spanjës, 17-vjeçari Lamine Yamal, u bë një yll i futbollit botëror pasi ishte pjesë e sulmit më të ashpër dhe shpërthyes të kampionatit të këtij viti në Euro 2024.
Ai dhe shoku i tij adoleshent, Nico Williams, u përshëndetën si frymëzim për triumfin e katërt rekord të Spanjës në Kampionatin Evropian për meshkuj.
Yamal me fytyrë foshnja, me mbajtëse në dhëmbë, erdhi përmes ekipit të të rinjve të Barcelonës FC dhe tani është një nga talentet më emocionues të ekipit kryesor.
Gjatë Euro 2024, ai u bë golashënuesi më i ri ndonjëherë i kompeticionit në moshën 16-vjeçare dhe festoi ditëlindjen e tij të 17-të në prag të finales.
"Ne kemi parë një gjeni," tha trajneri i Spanjës, Luis de la Fuente, për lojtarin e tij gjatë turneut. Yamal u shpall lojtari i ri kampionatit.
Charli XCX, muzikante
Sensacioni britanik i popit Charli XCX ishte tashmë një nga yjet kryesore në vitin 2024, falë albumit të saj jashtëzakonisht të suksesshëm Brat.
Kopertina dalluese e albumit të yllit të pop-it 32-vjeçar ishte kudo, duke ndezur një tendencë të "verës së çuditshme" duke festuar një mënyrë jetese të relaksuar dhe argëtuese.
Ajo u shoqërua me kandidaten presidenciale Kamala Harris kur fansat filluan të aplikonin filtrin me ngjyrë "brat" në imazhet e të nominuarit.
Charli XCX, emri i vërtetë i së cilës është Charlotte Emma Aitchison, shprehu miratimin e saj.
Fushata e Harris e përqafoi me shpejtësi nënshkrimin e saj - "kamala IS brat".
Në nëntor, vetëm disa ditë përpara se oferta presidenciale e Harris të përfundonte me humbje në kutinë e votimit, Collins Dictionary caktoi "brat" si Fjala e Vitit. Versus.al
