Instrumenti ka mbijetuar shekuj e kilometra. Një organo mesjetare, ndoshta e varrosur në shekullin e 13-të dhe e zbuluar në fillim të shekullit të 20-të pranë Bazilikës së Lindjes në Betlehem, ka jehonuar përsëri në Jerusalem. Të paktën, disa nga pipat e saj, të rimontuara në një makinë të vogël moderne nga studiuesit, kanë jehonuar.
"Është një dritare e vërtetë mbi të kaluarën, unike në botë. Për herë të parë në historinë moderne, kemi mundësinë të dëgjojmë një tingull mesjetar ", shprehet me entuziazëm David Catalunya, një studiues spanjoll i cili ka punuar në këtë organo të shekullit të 11 - të për më shumë se pesë vjet . "Ky nuk është një rindërtim apo një hipotezë, por tingulli origjinal: i njëjti dridhje që kryqtarët dëgjuan dikur në Kishën e Lindjes ", shtoi ai në margjinat e një takimi me shtypin ndërkombëtar.
Pasi veshi doreza të bardha, David Catalunya luajti muzikë liturgjike në këtë instrument, të cilin ai e konsideron një "mrekulli". Aktualisht ndodhet në Manastirin e Shën Salvatores në Qytetin e Vjetër të Jerusalemit dhe përfundimisht do të ekspozohet në një muze të Kujdestarisë Françeskane të Tokës së Shenjtë.
Notat janë enigmatike dhe fuqia e tyre e pamundur duke pasur parasysh pamjen modeste të instrumentit. "Është si të zbulosh një dinosaur të gjallë, sepse është diçka që e dimë se ekzistonte, por e dinim vetëm përmes fosileve, pra me prova shumë të kufizuara. Por këtu, nuk është një fosil: është objekti i vërtetë dhe tingulli i vërtetë ", komenton me entuziazëm Alvaro Torrente, një muzikolog që mori pjesë në projekt. Instrumenti, megjithatë, paraqet një mostër shumë modeste të organos origjinale, e cila përbëhej nga 220 pipa dhe një karillon.
Zbuluar në vitin 1906
Ky organo u zbulua "pothuajse rastësisht" në vitin 1906 sipas vëllait Eugenio Alliata, një arkeolog françeskan i lidhur me këtë mision fetar, përgjegjës për disa vende të shenjta, përfshirë Varrin e Shenjtë në Jerusalem dhe Lindjen e Krishtit në Betlehem, në Bregun Perëndimor të pushtuar.
Gjatë punimeve për ndërtimin e një strehe për pelegrinët, një komplet prej 222 tubash bakri dhe një karilon kambanash u zbuluan pranë vendit që të krishterët e konsiderojnë si vendlindjen e Krishtit. Të varrosur me "kujdesin më të madh" , këto elementë i përkisnin një organoje të prodhuar në Francë në shekullin e 11-të dhe të transportuar në "tokën e shenjtë" nga kryqtarët në shekullin e 12-të , sipas mendimit të ekspertit David Catalunya.
"Shpresa e kryqtarëve që i kishin varrosur ishte se do të vinte koha kur ato do të jehonin përsëri, nuk ishte e kotë, dhe ishte një nder i madh të dëshmoja dhe të merrja pjesë në ringjalljen e tyre" , vuri në dukje Koos van de Linde, një nga specialistët botërorë të organove, i cili u konsultua gjithashtu.
Një organo me 18 tuba
Këta ekspertë theksojnë teknikalitetin e objektit origjinal dhe ruajtjen e tij të mirë, por edhe lashtësinë e tij. Është pothuajse bashkëkohore me zhvillimin e këtij lloj instrumenti brenda kuadrit të liturgjisë së krishterë, e cila e përvetësoi atë në shekullin e 10-të. Shumica e organove të lashta të ruajtura, më monumentale, datojnë që nga shekulli i 15-të. / VERSUS/
