Njoftimi i Elon Musk dje, të shtunën, për partinë e re politike amerikane që po themelon, e cila, siç thotë ai, do të përfaqësojë "80% të votuesve në qendër", ka shkaktuar një sensacion ndërkombëtar.
Njeriu më i pasur në botë, i cili vitin e kaluar investoi shuma të mëdha për të mbështetur Donald Trump në fushatën e tij zgjedhore, dhe më pas u bë kreu i Agjencisë Federale DOGE me qëllim kufizimin e shpenzimeve qeveritare, është bërë së fundmi një nga kritikët më të ashpër të politikës ekonomike të presidentit amerikan.
Nuk është rastësi që ai zgjodhi ditën pas nënshkrimit të projektligjit të taksave "të madh dhe të bukur" të Trump për të shpallur themelimin e " Partisë Amerikane ", duke premtuar se do t'u japë qytetarëve të vendit lirinë e tyre.
Megjithatë, siç thekson Washington Post në analizën e saj, partia e Musk përballet me sfida serioze: nga sistemi politik amerikan që favorizon modelin dypartiak deri te pengesat e krijuara nga idiosinkrazia e tij.
Ja disa sfida të rëndësishme për Partinë Amerikane, sipas raportit të gazetës amerikane:
1- Pengesa institucionale dhe rregulla për fletët e votimit
Sistemi zgjedhor amerikan, i bazuar në idenë se "fituesi i merr të gjitha", nuk favorizon palët e treta. Sipas Hans Noel, profesor i historisë politike dhe metodologjisë politike në Universitetin Georgetown, në Shtetet e Bashkuara "institucionet nuk lejojnë që palët e treta të kenë shumë sukses".
"Duhet të fitosh për të arritur diçka. Nuk është si në demokracitë e tjera, ku krijon një parti të vogël, merr 20 ose 30 përqind të votave, merr një pjesë të vendeve në parlament dhe fillon të ndërtosh që andej".
Përveç strukturës kufizuese të sistemit politik, nëse Musk dëshiron të mbështesë kandidatët federalë në shtete të ndryshme ose në të ardhmen të promovojë një kandidat të tretë presidencial, organizata e re do të duhet të përmbushë kërkesat për përfshirje në fletëvotim.
Komisioni Federal i Zgjedhjeve ka rregulla për regjistrimin e një partie të re politike. Çdo shtet ka gjithashtu rregullat e veta, të cilat shpesh përfshijnë kërkesat e vendbanimit dhe mbledhjen e nënshkrimeve të votuesve.
Mac McCorkle , një profesor në Shkollën e Politikave Publike Sanford të Universitetit Duke, tha se kriteret e fletëvotimit mund të jenë një problem i madh. "Për t'u futur në fletëvotim, nevojiten shumë nënshkrime", tha McCorkle, një ish-këshilltar demokrat, por ai vuri në dukje se Musk ka para të mjaftueshme për të arritur t'i sigurojë ato.
Këto kërkesa kanë krijuar probleme për shumë kandidatë të palëve të treta. Në zgjedhjet presidenciale të vitit 2024, asnjë kandidat i shquar i palës së tretë nuk u shfaq në fletëvotim në të 50 shtetet.
2. Pengesa historike dhe sfida të kohëve të fundit
Partitë politike jashtë sistemit amerikan dypartiak kanë ekzistuar për dekada të tëra, por shtrirja e tyre kombëtare është e kufizuar. Herën e fundit që një kandidat presidencial që nuk ishte republikan ose demokrat fitoi vota elektorale ishte në vitin 1968, kur pesë shtete jugore votuan për kandidatin e Partisë së Pavarur Amerikane, George Wallace.
Miliarderi Ross Perot mori rreth 19% të votave në zgjedhjet e vitit 1992, por asnjë votë elektorale. "Perot ia doli mbanë shumë mirë... por ai nuk doli i pari në asnjë shtet, dhe mënyra se si funksionon Kolegji Zgjedhor , do të thotë që nuk merr asgjë", shpjegon Noel.
Kandidatura e Partisë së Gjelbër të Ralph Nader në vitin 2000 ndihmoi, sipas ekspertëve, në formësimin e një rezultati kaq të ngushtë zgjedhor në Florida, saqë republikani George W. Bush u zgjodh vetëm pasi ndërhyri Gjykata Supreme. Megjithatë, Nader nuk siguroi asnjë votë elektorale.
Senatorët e pavarur Bernie Sanders (Vermont) dhe Angus King (Maine) po bashkohen me demokratët. Dy ish-senatorë që u larguan nga Partia Demokratike dhe u bënë të pavarur, Kirsten Sinema e Arizonës dhe Joe Manchin i Virxhinias Perëndimore, nuk kandiduan përsëri në vitin 2024. Justin Amas përfaqësoi Michiganin në Dhomën e Përfaqësuesve, duke filluar si republikan, por duke u larguar në vitin 2019 dhe duke u bashkuar me Libertarianët në vitin 2020. Pasi shqyrtoi një kandidaturë presidenciale liberale, ai vendosi të mos kandidonte për rizgjedhje.
3. Fushëveprimi dhe strategjia
Musk shkroi në Platformën X të shtunën se qëllimi i tij janë zgjedhjet e mesit të mandatit të vitit të ardhshëm. Ai e krahasoi strategjinë e tij me taktikat e gjeneralit grek Epaminondas kundër spartanëve në Betejën e Leuktrës: "Pushteti jashtëzakonisht i përqendruar në një pikë të saktë në fushën e betejës".
Musk ka folur më parë për mundësinë e ndikimit në përbërjen e Kongresit, duke u përqendruar në disa vende të rëndësishme në Senat dhe Dhomën e Përfaqësuesve, por nuk ka përmendur objektiva specifike.
"Duke pasur parasysh dallimet e vogla në legjislaturë, kjo do të ishte e mjaftueshme për të siguruar një votë vendimtare për ligjet kontroverse, duke siguruar që ato t'i shërbejnë vullnetit të vërtetë të popullit", shkroi Musk në Platformën X të premten.
Ndërsa Profesor McCorkle beson se kandidatët e Musk nuk do të fitojnë, ai beson se ata mund të veprojnë si "përçarës", duke minuar kandidatët republikanë dhe duke mbledhur vota të mjaftueshme për të bërë një ndryshim në shtetet e lëkundura si Karolina e Veriut. Kandidatët e Musk mund të ndikojnë në zgjedhjet e mesit të mandatit, kur "ka të ngjarë të ketë një rënie të votuesve të MAGA ", thotë ai.
Musk kundërshton fuqimisht projektligjin e taksave që republikanët miratuan dhe Trump nënshkroi këtë javë. Shumica e amerikanëve gjithashtu nuk janë dakord, sipas një sondazhi të Washington Post-Ipsos të kryer muajin e kaluar. 63% e publikut të anketuar thanë se rritja e borxhit prej 3 trilionë dollarësh nga paketa e shpenzimeve është e papranueshme.
McCorkle argumenton se kundërshtimi i miliarderit ndaj shpenzimeve qeveritare nuk përbën ende një strategji afatgjatë të partisë dhe se kontratat e mëdha qeveritare që sigurojnë kompanitë e tij mund të minojnë mesazhin e tij: "A do të jetë njeriu që ka më shumë kontrata qeveritare nga sa mund ta imagjinoni, fytyra e liberalëve? Nuk e di."
4. Ndarje në audiencën e synuar
Të shtunën, Musk dukej se ishte dakord me një përdorues të X i cili paraqiti një platformë partie që bën thirrje për uljen e borxhit kombëtar, modernizimin e ushtrisë me inteligjencë artificiale dhe robotikë, mbështetjen e lirisë së fjalës dhe kufizimin e kontrollit qeveritar, mbështetjen e teknologjisë dhe pjellorisë, si dhe miratimin e politikave të qendrës në të gjitha fushat e tjera.
Por 80 përqind e "qendrës" që Musk thotë se po i drejtohet, sipas Noel të Georgetown, mund të mos ketë kohezionin e nevojshëm për të formuar një parti politike.
"Njerëzit kanë lidhje me partitë ekzistuese, janë të frustruar me to, nuk i pëlqejnë ato. Ata kanë shqetësime, por nuk ka një bazë koherente votuesish të cilës mund t'i drejtohen", tha Noel. "Kujt po përpiqet të arrijë ai? Ai 80 përqind nuk është aspak i qartë."
5. Mbledhja e aleatëve politikë
Pas largimit nga qeveria federale dhe përçarjes së tij të mëvonshme me Trumpin dhe republikanët e Kongresit, ndikimi i Muskut në parti duket se po pakësohet. Aleati i Trumpit, James Fishback, ka thënë tashmë se po formon një komitet të fuqishëm veprimi politik për të frenuar ambiciet politike të Muskut.
Ndërsa pasuria e Muskut ka mbështetur lëvizjet e tij politike, partitë e fuqishme politike mund të mbledhin para përmes rrjeteve të votuesve të interesuar, vëren Noel.
"Përmes këtij procesi, ju kontaktoni me shumë njerëz që jo vetëm ju japin para, por që mund të bëjnë gjëra të tjera për ju - ose të paktën të votojnë për ju", shton ai. Një parti e re, shtoi ai, do të ketë nevojë për votues të përkushtuar në mënyrë të pazakontë që kanë guximin për të bërë fushatë edhe pas humbjeve fillestare. "Thjesht nuk mund ta blini këtë", thekson Noel.
Ka të paktën një republikan në Kongres me një mendësi liberale dhe neveri ndaj shpenzimeve të cilin Musk vazhdon ta mbështesë: Përfaqësuesi Thomas Massie (D-Ky.). Dy grupe jo-republikane, Komiteti Kombëtar Libertarian dhe grupi politik qendror Pa Etiketa, thonë se duan të punojnë me Muskun.
6. Durimi
A mundet një miliarder i çuditshëm, i njohur për tendencën e tij për të shpërfillur rregullat dhe për të vendosur qëllime ambicioze për ekipet e tij, si dhe për projektimin e anijeve kozmike dhe makinave elektrike, të durojë procese të pafundme për të futur kandidatë në fletëvotim vetëm për të humbur zgjedhjet?
Noel dhe McCorkle thonë se ai mund të duhet të përballet me humbje të njëpasnjëshme përpara se të shohë sukses politik.
"Nuk jam i sigurt nëse ka durimin ta bëjë këtë. Si do t'i shqyrtojë kandidatët? Do të ketë shumë lojtarë që do të mendojnë: 'Hej, Elon Musk do të më financojë. Pse jo?'... Kështu që ai mund ta gjejë veten të ekspozuar nëse përpiqet të fusë shumë njerëz në fletëvotim", thotë McCorkle.
Musk e mësoi me vështirësi në fillim të këtij viti se ka kufizime në ndikimin që paratë mund të kenë në politikë. Ekipet e tij investuan më shumë se 20 milionë dollarë për të mbështetur një kandidat konservator në zgjedhjet e Gjykatës Supreme të Wisconsin. Gara kushtoi më shumë se 100 milionë dollarë në total. Pavarësisht shpenzimeve dhe retorikës hiperbolike të Musk, i cili argumentoi se rezultati mund të përcaktonte rrjedhën e qytetërimit perëndimor për shkak të implikimeve të tij për axhendën e Trump, kandidatja liberale Susan Crawford në fund fitoi.
Musk gjithashtu duket se është lëkundur në muajt e fundit në lidhje me sasinë e parave që duhet të vazhdojë të shpenzojë për kauza politike.
Pas humbjes së kandidatit të tij në Wisconsin, Musk kishte thënë se planifikonte të ulte ndjeshëm shpenzimet e tij politike në të ardhmen, por la të hapur mundësinë e një rikthimi të fortë nëse shihte arsye për ta bërë këtë.
Megjithatë, McCorkle thotë se nuk mund ta besojë që Musk do ta kalojë "pjesën tjetër të jetës së tij duke u përpjekur të krijojë një parti të re". "Mendoj se e gjithë kjo ka të bëjë me konfliktin e tij me Trump dhe përpjekjen e tij për të dëmtuar trashëgiminë politike të Trump në këtë kohë", përfundon profesori. / Washington Post
