Fushata zgjedhore ka filluar dhe njëkohësisht me të kanë nisur edhe hetimet e SPAK (Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar) për krimet elektorale. SPAK ka konfirmuarse deri tani janë regjistruar 19 kallëzime në platformën online “Denonco Krimin Zgjedhor”. Sipas burimeve jozyrtare për Top Channel, kallëzimet kanë ardhur jo vetëm nga përfaqësues të politikës, por edhe nga qytetarë të thjeshtë.
KALLEZIMET
Këto kallëzime nuk përfshijnë hetimet që kanë filluar nga grupet e prokurorëve të SPAK, të cilat janë në proces dhe janë ngritur nga kjo platformë. Çështjet janë shpërndarë në grupet e prokurorëve të SPAK sipas qarqeve që ata mbulojnë, për të mundësuar një hetim të shpejtë dhe efektiv në nivel vendor.
Në strategjinë e SPAK, e publikuar së fundmi, bëhet e qartë se hetimet do të përfshijnë 12 qarqe, me angazhimin e 20 prokurorëve, 60 hetuesve të BKH (Byroja Kombëtare e Hetimit) dhe 20 hetuesve financiarë. Për SPAK, qëllimi është jo vetëm të verifikohen kallëzimet dhe pretendimet për krime zgjedhore, por gjithashtu të monitorohet mundësia e përdorimit të administratës dhe infrastrukturës publike gjatë fushatës për zgjedhjet e 11 majit.
Në këtë proces hetimor, SPAK ka nënvizuar bashkëpunimin e ngushtë jo vetëm me Policinë e Shtetit, por edhe me Shërbimin Informativ Shtetëror (SHISH) dhe Agjencinë e Inteligjencës Financiare. Kjo është bërë e domosdoshme për shkak të informalitetit dhe qarkullimit të parasë cash gjatë fushatës, si dhe për monitorimin e transaksioneve të dyshimta dhe burimeve të mundshme financimi nga jashtë. Një tjetër fokus i rëndësishëm i hetimeve është ndikimi i krimit të organizuar, i cili mund të shfaqet në forma të ndryshme, si blerja e votave, presioni ndaj zgjedhësve, dhe financimi i paligjshëm i kandidatëve.
Përgatitjet për këto hetime janë intensifikuar dhe prokurorët kanë filluar takime në prokuroritë e zakonshme, për të siguruar që çdo aspekt i mundshëm i krimeve zgjedhore të trajtohet me transparencë dhe efikasitet.
DENIMI
Në ligjin shqiptar, krimet zgjedhore janë të rregulluara kryesisht në Kodin Penal të Republikës së Shqipërisë dhe në ligjin për "Zgjedhjet e Dhomës së Pëlqimeve dhe të Zgjedhjeve të Pjesëmarrësve në Kuvendin e Shqipërisë".
Dënimet për krime zgjedhore mund të ndryshojnë në varësi të natyrës së veprës penale, por disa prej veprave kryesore dhe dënimet përkatëse janë si më poshtë:
Blerja e votës dhe shitja e votës: Kjo është një nga shkeljet më serioze dhe mund të çojë në dënime të rënda. Sipas Kodit Penal të Shqipërisë, dënimi për blerjen dhe shitjen e votës është deri në 5 vjet burg për ata që e kryejnë këtë vepër. Nëse personi që bën blerjen e votës është një kandidat, ai mund të përballet me dënime më të rënda.
Falsifikimi i dokumenteve zgjedhore: Falsifikimi i formularëve dhe dokumenteve zgjedhore për qëllime manipulimi të procesit zgjedhor mund të çojë në dënime me burg që mund të variojnë nga 1 deri në 5 vjet.
Presioni ndaj zgjedhësve: Kjo përfshin kërcënimin, shantazhimin ose ndikimin në zgjedhës për të votuar në një mënyrë të caktuar. Dënimi për këto vepra mund të jetë deri në 3 vjet burg.
Keqpërdorimi i administratës publike për qëllime zgjedhore: Çdo përdorim i papërshtatshëm i burimeve shtetërore gjatë fushatës zgjedhore është i dënueshëm, dhe dënimi mund të jetë deri në 5 vjet burg.
Vjedhja e kutive të votimit ose manipulimi i rezultateve zgjedhore: Ky është një krim shumë i rëndë dhe dënimi mund të arrijë deri në 10 vjet burg, pasi ka të bëjë me manipulimin e rezultatit të zgjedhjeve.
Gjithashtu, në rastet e shkeljeve më të rënda, mund të aplikohet edhe gjobë, si dhe përjashtim nga të drejtat zgjedhore për një periudhë të caktuar. Në disa raste, siç është manipulimi masiv i votave, ndëshkimet mund të përfshijnë edhe heqjen e të drejtës për të ushtruar funksione publike për një periudhë të gjatë.
Është e rëndësishme të theksohet se për krimet zgjedhore, organet e drejtësisë, përfshirë SPAK (Prokuroria e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar), janë përgjegjëse për hetimin dhe ndjekjen penale të këtyre shkeljeve, për t'u siguruar që procesi zgjedhor të jetë i pastër dhe i drejtpërdrejtë.
