Çfarë mendon udhëheqja kineze për Amerikën (ose çfarë dëshiron që kinezët të mendojnë për të)?
Që ajo është një “shtet i dështuar”.
Një diagnozë e rëndë, madje fyese. Por pikërisht këtë mund të lexosh në një gazetë të rëndësishme qeveritare të Pekinit.
Falë sinjalizimit të analistit Bill Bishop dhe buletinit të tij të vlefshëm Sinocism, kemi një dritare në gjuhën që përdorin drejtuesit kinezë kur flasin për superfuqinë tjetër.
Artikulli është botuar në Beijing Daily, ndërsa politikanët kinezë po përgatiteshin të hartonin planet e tyre afatgjata ekonomike, në një kontekst rivaliteti gjithnjë e më të ashpër me Uashingtonin.
Ja përmbledhja:
“Ku është dinjiteti i një fuqie të madhe? Për dekada, SHBA ka ruajtur imazhin e saj të ndritshëm falë hegjemonisë globale, por tani ka hyrë në një spirale rënieje,” shkruan gazeta shtetërore.
“Aureola ka qenë gjithmonë një iluzion, miti ishte i brishtë. Duke përdorur fjalët e vetë Trump: Amerika, në shumë aspekte, është bërë një shtet i dështuar, po ‘vdes nga brenda’.”
Gazeta vazhdon me tone përçmuese:
“Hedhin baltë, flasin me fjalë të ndyra… Si është e mundur që politika amerikane të ketë humbur çdo dinjitet? Që nga fillimi i vitit, zjarret në Los Anxhelos dogjën aureolën e Hollivudit; slogani ‘barazi për të gjithë’ u tregua bosh; interesi politik personal ka marrë përparësi ndaj jetës njerëzore. Nga marsi, SHBA ka vënë në skenë një farsë: ‘Përdorimin e tarifave për të shantazhuar botën’. Arroganca dhe kapriçot e saj janë bërë të urryeshme.
Kur Trump tha ‘shumë vende nxitojnë të më lëpijnë prapanicën’, e uli më poshtë nivelin e vulgaritetit. Dhe zënka e tij me Elon Musk tregoi sesi ‘dueti i pushtetit dhe kapitalit’ sundon politikën amerikane.
Pas çdo episodi, veshja e ndritshme e Xha Samit u gris, duke lënë të zhveshur turpin e perandorisë. Ja Amerika e vërtetë — një shtet që po vdes nga brenda.”
Rampini shpjegon se ky lloj diskursi nuk është i ri:
Propaganda kineze ka përdorur prej dekadash përshkrime të tilla për të paralajmëruar qytetarët: “mos u tundoni nga demokracia perëndimore — është një sistem shumë më i keq se yni.” Këto mesazhe janë të zakonshme që para epokës së Trumpit.
Sipas autorit, momenti i kthesës ishte viti 2008, kur kriza financiare globale shpërtheu nga Amerika. Kolapsi i Wall Street-it dhe recesioni që përfshiu Perëndimin u interpretuan nga udhëheqësit komunistë si “provë” e epërsisë së modelit kinez.
Më pas, në 2012, me ardhjen në pushtet të Xi Jinping, nacionalizmi dhe besimi se “Amerika është në rënie, Kina në ngritje” u bënë doktrinë zyrtare. Që nga ajo kohë, mediat kineze përshkruajnë SHBA-në me terma si “civilizim i sëmurë”, “në agoni”, “në rrëzim të sigurt”.
Por Rampini shton se jo të gjithë kinezët e besojnë këtë propagandë. Ai tregon një episod nga një takim me studente kineze në SHBA: shumica dëshironin të mos ktheheshin në atdhe, për shkak të pagave më të larta dhe mungesës së punës për të rinjtë në Kinë.
Më tej, autori përmend një analizë të Wall Street Journal mbi krizën strukturore të ekonomisë kineze, të quajtur “involution” — një fjalë që nënkupton zhvillim pa përparim.
Kjo “involution” përshkruan një shoqëri të ngecur në konkurrencë të pafrytshme: shkolla, fabrika e zyra ku të gjithë punojnë më shumë, por askush nuk ecën përpara. Kjo ndodh sepse oferta është e tepërt, kërkesa e dobët, çmimet bien, dhe fitimet zhduken.
Xi Jinping, për të kundërshtuar krizën, ka shtyrë përpara manifakturën dhe teknologjinë — automobilat elektrikë, panelet diellore, bateritë, robotikën, çipat — por kjo politikë ka krijuar mbiprodhim dhe deflacion, me kompani që shesin nën kosto. Vetëm 30% e dilerëve të makinave elektrike janë me fitim; pjesa tjetër mbijeton duke ulur paga e personel.
Për pasojë, ndërsa Kina synon të bëhet lider botëror në teknologjitë e së ardhmes, ekonomia e saj e brendshme po vuan nga mbiprodhimi dhe rënia e konsumit.
Ekspertët e cituar thonë se zgjidhja është e qartë: rritja e konsumit të brendshëm, rikthimi i besimit të qytetarëve, reforma fiskale dhe forcimi i shtetit social. Por Partia Komuniste ka frikë se frenimi i prodhimit mund të çojë në rënie të rritjes dhe papunësi masive.
Rampini përfundon:
Kina ndodhet përballë një kryqëzimi historik — ose pranon të ngadalësohet për të balancuar ekonominë, ose do të vazhdojë të “vrapojë në vend”, viktimë e të njëjtit sistem konkurrues që dikur i solli suksesin.
“Involution”, shkruan ai, nuk është vetëm një problem ekonomik, por edhe civilizues — një pasqyrë e një shoqërie që ka shndërruar garën në vetëshkatërrim kolektiv./Marrë nga Corriere della Sera përshtati në shqip Versus.al
