E quanin zv/President, edhe pse nuk ishte. Bënte ministrin e Jashtëm, edhe pse kurrë nuk kishte qenë në diplomaci.
Nuk u martua, nuk ka fëmijë dhe i kushtonte gjithë kohën e tij, Zeleneskit.
E shoqëronte në çdo ngjarje zyrtare, më shumë se vetë zonja e parë, Olena. Nuk lejonte askënd të afrohej shumë pranë Diellit të tij, pa i djegur krahët.
«E mbante nën hipnozë», rrëfen me ironi një deputeti i partisë Servire il Popolo, partia në pushtet. Dhe të gjithë e dinin që të dy flinin pranë njëri-tjetrit në bunker-in nën tokë të presidencës, «më shumë se sa bashkëshortja».
Dhe në ndonjë moment të lirë, ata madje luanin edhe futboll, shkarkonin nervat në PlayStation, krijonin playlist-a me këngë relaksuese si adoleshentë, ose shikonin ndonjë film.
Nëse dikush kishte dyshime mbi prirjet e Volodymyr Zelenskyt – dhe nuk ka pasur kurrë – marrëdhënia mes presidentit ukrainas dhe besnikut të tij të ngushtë, Andry Yermak – i detyruar të japë dorëheqjen të premten pas skandalit të korrupsionit që tronditi regjimin ukrainas – do të kishte dhënë më shumë arsye për ironinë në rrjetet sociale ose bisedat e qytetarëve të Kievit.
«Refuzimet e gjata të Zelenskyt për të shkarkuar Yermak – thotë një analizë e Kyiv Post – tregojnë thellësinë e marrëdhënies së tyre».
Një ndërvarësi e ngjashme me atë mes George W. Bush dhe Dick Cheney.
Një miqësi që lindi në vitin 2010, duke ecur në skenë dhe në setet televizive.
«Yin dhe yang», përmbledh një burim. Telekomandanti dhe i telekomanduari: «Yermak është një menaxher i fuqishëm – e përshkroi një herë presidenti ukrainas -. E respektoj për arritjet e tij. Bën atë që i them të bëjë dhe përfundon detyrat e tij».
Një ish-prodhues filmi, një avokat i specializuar në të drejtat e autorit dhe showbiz, një mik që sipas gazetës së Kievit «në gjashtë vitet e fundit kishte ndërtuar diçka pa precedent në politikën ukrainase: një qeveri paralele që prekte çdo levë pushteti.
Të gjithë ministrat kuptuan që mbijetesa e tyre politike varej nga marrëdhëniet e mira me Zelenskin».
I urryer në Uashington dhe në Bruksel. I keq në Kiev: dy të tretat e ukrainasve donin ta largonin që nga pranvera e kaluar. Megjithatë, i mbrojtur nga Zelensky dhe i zgjedhur për të gjitha raundet e negociatave, në vend të diplomatëve profesionistë: vetëm pesë ditë para dorëheqjes, ishte ulur të dialogonte me sekretarin amerikan të Shtetit, Marco Rubio.
I fuqishëm dhe i papërmbajtshëm, Yermak kishte djegur rivalët politikë të mundshëm të vet dhe të Zelenskyt: nga Mykhailo Fedorov, ministri që mbikqyrte transparencën në blerjen e dronëve, te Dmytro Kuleba, ministri i Jashtëm i emergjencës së parë, i përjashtuar nga negociatat. Një ndër të gjithë: Valerii Zaluzhnyi, gjeneral shumë popullor që u pushua vitin e kaluar dhe u dërgua ambasador në Londër, larg levave të pushtetit.
Qeveria paralele e Yermak, sipas gjyqtarëve ukrainas, i ngjante më shumë një «sistemi kriminal». Mik me ish-shokun biznesi e Zelenskyt, Timur Mindich, «njeriu me tualetin e artë», oligarku që u njoftua në kohën e duhur për hetimet dhe menjëherë iku jashtë vendit.
Një sistem që lejonte gjithë klanin, me gjysmën e vendit në errësirë energjetike dhe pak javë para dimrit, të përfitonte 86 milionë euro nga furnizimet me energji dhe gaz.
Skandali preku Enerhoatom, kompania shtetërore që siguron gjysmën e energjisë elektrike në vend.
«Ndërsa Rusia bombardoi për gati tre vjet centralet tona elektrike – shkruan me indinjatë media ukrainase – dikush vodhi fonde që mund të kishin riparuar infrastrukturën ose mbështetur përpjekjen luftarake. Për një president që erdhi në pushtet në 2019 me një platformë anti-korrupsion, kjo është një goditje shkatërruese».
Me Yermak, që ndërtoi një vilë në periferi të Kievit, dhe Mindich që la rezidencën e tij hollywood-iane me tualet të artë në stilin e Cattelan, pasuronin pak a shumë të gjithë.
Ishte Artem Kolyubayev, producent filmash që kishte lidhje biznesi që nga koha e Kvartal 95 – studio televizive ku Zelensky filloi karrierën e tij si aktor – që kishte investuar në biznesin e dronëve dhe kishte marrë fonde të mëdha shtetërore për të bërë filma mbi pushtimin.
Diçka do t’i shkonte edhe ministres së Energjisë, Svitlana Grynchuk, dhe ministrit të Drejtësisë, Herman Halushchenko, të cilët presidenti i largoi menjëherë në përpjekje për të shpëtuar kokën e mikut të tij më të mirë.
Asnjë akuzë e drejtpërdrejtë – të paktën deri tani – ndaj Zelenskyt. Presidenti duket më shumë i pikëlluar nga tradhtia e mikut, sesa i shqetësuar nga zhvillimet e hetimeve.
Ai tani thotë se është «gati të shkojë në front, për çdo hakmarrje», përsërit se është «një person i ndershëm dhe korrekt», dhe sulmon: «Jam i neveritur nga pisllëku që më drejtohet, dhe më shumë se kaq nga mungesa e mbështetjes nga ata që dinë të vërtetën».
«Si do të përballet tani pa Yermak?», pyet një deputet i Rada, duke e vajtuar pak super-këshilltarin e larguar: «Pa të, që kishte centralizuar pushtetin, askush nuk di të gjitha dosjet. Pa të, presidenti nuk bënte asgjë».
Pyetja është e drejtë, por e kotë: më mirë të pyetet, si do të përballet Ukraina?/Marrë nga Corriere della Sera
