Nëse duhen besuar pretendimet në video të shumta në TikTok, atëherë Republika e Moldavisë aktualisht sundohet nga një regjim i tmerrshëm. "Diktatura" e Presidentes pro-evropiane Maia Sandu dhe Partisë liberal-konservatore të Veprimit dhe Solidaritetit (PAS) në pushtet.
Një "regjim kukull" që i është shitur BE-së, NATO-s dhe miliarderit amerikan George Soros - me qëllim shkatërrimin e bujqësisë moldave, "instalimin e ideologjisë LGBTQ" dhe udhëheqjen e vendit në luftë kundër Federatës Ruse.
Midis atyre që postojnë gjëra të tilla në TikTok pothuajse çdo ditë është ish-Presidenti moldav Igor Dodon, një ndjekës besnik i diktatorit rus Vladimir Putin.Dodon është udhëheqësi i Partisë Moldave të Socialistëve (PSRM) dhe udhëheqësi i aleancës zgjedhore Blloku i Patriotëve.
Logoja e aleancës përmban një yll të bardhë dhe të kuq me një zemër brenda, dhe brenda saj është "ngulitur" simboli sovjetik i drapërit dhe çekanit. Dodon e përshkruan veten si një politikan i krahut të djathtë, i përkushtuar ndaj "vlerave tradicionale", që pëlqen t'i përfundojë videot e tij me përshëndetjen ortodokse të krishterë "Zoti e ndihmoftë!".
Kjo përzierje e urrejtjes ndaj Evropës dhe Perëndimit, nostalgjisë sovjetike, besnikërisë ndaj Kremlinit, devotshmërisë kristiano-ortodokse dhe populizmit të krahut të djathtë gjen miratim midis një pjese të konsiderueshme të shoqërisë moldave - ndoshta edhe duke pasur parasysh situatën e pasigurt social-ekonomike të shumë njerëzve në vend, veçanërisht pensionistëve.
Kjo tendencë ishte i dukshëm një vit më parë. Në atë kohë, Presidentja moldave Maia Sandu fitoi ngushtë zgjedhjet për mandatin e saj të dytë. Referendumi i njëkohshëm për BE-në rezultoi me një shumicë të ngushtë prej disa mijëra votash në favor të perspektivës evropiane të Republikës së Moldavisë.
Pothuajse gjysma janë të pavendosur
Por tani situata politike në vend mund të përmbyset. Zgjedhjet e rregullta parlamentare do të mbahen të dielën (28 shtator 2025) - të parat që kur Republika e Moldavisë, së bashku me Ukrainën, fituan statusin e kandidatit të BE-së në vitin 2022. Për muaj të tërë, zgjedhjet janë quajtur "vendimtare" - që do ta lëvizin vendin drejt BE-së ose do ta kthejnë drejt Rusisë.
Sondazhet konsiderohen shumë të pabesueshme. Pothuajse gjysma e votuesve me sa duket janë ende të pavendosur dhe nuk e dinë për kë do të votojnë. Por partia liberal-konservatore, pro-evropiane kundër korrupsionit dhe pro-të drejtave civile, PAS, mund të humbasë shumicën absolute që fitoi në vitin 2021 - megjithëse ka të ngjarë të mbetet partia më e fortë.
Dy koalicione të tjera zgjedhore që, sipas sondazheve, do të përfaqësohen në Parlamentin e ri janë qartësisht pro-ruse. Së bashku me "Bllokun e Patriotëve", ekziston edhe "Blloku Alternativ Zgjedhor" i Kryetarit të Bashkisë së Kishinaut, Ion Ceban.
Kërcënimi cinik i ambasadorit rus
"Partia Jonë" (PN) e biznesmenit Renat Usatii, i cili dikur bëri pasuri në Rusi - një aventurier politik dhe populist që është i vështirë për t'u përcaktuar programatikisht dhe politikisht, ka po ashtu një shans për të hyrë në parlamentin e ri. Ai mund të bëhet një faktor vendimtar pas zgjedhjeve dhe të përcaktojë nëse vendi do të mbajë një qeveri pro-evropiane apo do të marrë një pro-ruse.
Duke pasur parasysh këtë konstelacion, Presidentja Maia Sandu i shpalli zgjedhjet më të rëndësishmet që nga pavarësia e vendit në vitin 1991 dhe paralajmëroi për një "disfatë të mundshme të demokracisë". Pastaj "Rusia do të na destabilizojë dhe do të na shkëpusë nga Evropa", tha Sandu.
Spektri pro-rus nuk shqetësohet me këtë. Dodoni dhe Blloku i tij Patriotik mbështesin hapur ndërprerjen e kursit pro-evropian dhe kthimin në strukturat ruse të CIS (Bashkësisë së Shteteve të Pavarura) dhe Bashkimit Euroaziatik.
Disa ditë më parë, ambasadori rus në kryeqytetin moldav Kishinau, Oleg Oserov, lëshoi një kërcënim cinik: Rusia është e përkushtuar për të ruajtur integritetin territorial dhe neutralitetin e Republikës së Moldavisë, tha ai. Shembulli i Ukrainës tregon se çfarë do të ndodhte nëse ajo do të braktiste statusin e saj neutral, shtoi Oserov.
Poshtërime për Rusinë
Ekonomikisht, Rusia nuk ka nevojë për Republikën e vogël, kryesisht agrare të Moldavisë me 2.4 milionë banorët e saj. Por mentaliteti perandorak rus çoi në faktin që lufta e parë pas-sovjetike filloi pikërisht aty, në pranverën e vitit 1992.
Rreth 1,500 ushtarë rusë dhe një arsenal i madh armësh janë aktualisht të stacionuar në Transnistri, e cila në atë kohë ishte skenë e përplasjeve të mëdha, dhe sot është ende një rajon separatist.
Nga viti 2022, vlera strategjike e Republikës së Moldavisë është rritur sepse, duke pushtuar atë vend të vogël që praktikisht nuk mund të mbrohet ushtarakisht, Moska mund të zhvillonte një luftë në dy fronte kundër Ukrainës.
Poshtërimet e pësuara atje nuk duhen nënvlerësuar kur bëhet fjalë për marrëdhënien e Rusisë me Moldavinë e vogël - për shembull, kur një grua, e pakorruptueshmja dhe modeste Maia Sandu arriti ta çlironte vendin e saj nga përqafimi rus dhe ta udhëhiqte atë në rrugën e saj drejt Evropës.
Rrjeti i blerjes së votave
Në këtë kontekst, nuk është për t'u habitur që Rusia po bën gjithçka që mundet për të "kthyer" zgjedhjet në favorin e saj. Një nga mjetet që ka përdorur është blerja e votave duke paguar para përmes një aplikacioni. Deri në 300,000 votues ishin regjistruar tashmë për këtë vitin e kaluar. Në atë kohë, qeveria foli për një "sulm hibrid të paparë" ndaj Republikës së Moldavisë.
Blerja e votave koordinohet nga një rrjet i udhëhequr nga biznesmeni moldavo-izraelit Ilan Sor, klientët e të cilit janë në agjencitë e inteligjencës ruse dhe në fund të fundit në Kremlin. Sor është organizatori kryesor i së ashtuquajturës "vjedhje miliarda dollarësh" nga viti 2012 deri në vitin 2014 dhe përfundimisht u dënua për këtë në Republikën e Moldavisë. Ai iku në vitin 2019, së pari në Izrael dhe më vonë në Rusi. Disa parti që ai themeloi posaçërisht për zgjedhjet e ardhshme janë ndaluar.
Për muaj të tërë, policia moldave i ka paralajmëruar qytetarët për pasojat e mundshme të blerjes së votave. Natyrisht, kjo nuk ka qenë shumë e suksesshme. Aktualisht, po kryhen pothuajse çdo ditë bastisje në të gjithë vendin kundër mashtruesve të ndryshëm të zgjedhjeve, dhe koordinatorët që organizojnë blerjen e votave në terren po arrestohen.
Lajme të rreme dhe narrativa tipike pro-ruse
Një metodë tjetër është vërshimi në rrjetet sociale, veçanërisht në TikTok, i mijëra videove, që përhapin lajme të rreme. Kjo është ka efekt, sepse shumica dërrmuese e qytetarëve moldavë e marrin informacionin e tyre kryesisht nga rrjetet sociale. Përveç narrativave tipike pro-ruse, në shumë video aktualisht pretendohet se "regjimi" i Maia Sandu është mishërimi i korrupsionit dhe se PAS në pushtet po shtyn qindra mijëra njerëz në varfëri.
Megjithatë, ishte Sandu dhe PAS, të cilën ajo e themeloi, që për herë të parë që kur Republika e Moldavisë fitoi pavarësinë, udhëhoqën një luftë vendimtare kundër korrupsionit.
Lufta e Rusisë kundër Ukrainës e ka zhytur Moldavinë në një krizë të rëndë ekonomike, kryesisht për shkak të një rritjeje drastike të çmimeve të energjisë dhe pezullimit të furnizimeve me gaz rus nga fillimi i vitit 2025.
Ish-presidentit Igor Dodon, i cili vetë dyshohet për korrupsion në disa raste, as që nuk i bëjnë përshtypje këto fakte. Sa i përket ngjyrës së verdhë të partisë PAS, slogani kryesor i fushatës së saj është: "Murtaja e verdhë duhet të zhduket!" DW
