Shpeshherë kujtojmë me nostalgji se sa e shijshme ishte ëmbëlsira e qumështit tek gjyshja por ndërkohë harrojmë se ku e kemi vendosur çelsin e makinës.
Po pse kujtesa jonë afatgjatë funksionin kaq mirë?
Një ndërveprim shumë i veçantë midis dy proteinave përcakton funksionin e kujtesës sonë afatgjatë.
Kjo është arsyeja pse kujtimet mund të zgjasin për dekada, edhe nëse proteinat rinovohen vazhdimisht.
Një studim i ri amerikan tani tregon se si saktësisht.
Në thelb, kujtimet ruhen nga grupet e neuroneve që transmetojnë të dhëna shqisore dhe formojnë sinapse.
Ne e përjetojmë sinapsin e këtyre neuroneve si një kujtim.
Sa më shpesh të stimulohet, sa më shpesh të mendojmë për PIN-in e kartës sonë të debitit, të shohim gjyshin ose të nuhasim byrekun me mollë, aq më e fortë bëhet memoria.
Nëse lidhja prishet, ne e harrojmë përvojën.
Po kush është proteina që kujdeset për memorien tonë afatgjatë?
Studiuesit e dinin se për të ekzistuar lidhjet, proteina Kibra vepron si një lloj ngjitësi. Por këto proteina shpesh përdoren pas disa orësh ose ditësh. Si arrini t'i mbani sinapset aktive dhe funksionale dhe kështu të mbani gjallë kujtimet?
Në studimin e tyre mbi minjtë, shkencëtarët zbuluan se ekziston një mekanizëm specifik për të shkruar me vendosmëri kujtimet në kujtesën tonë. Me këtë mekanizëm, proteina Kibra siguron që sinapset të jenë dhe të mbeten aktive.
Këtë e bën duke stimuluar prodhimin e enzimës proteinë kinazë Mzeta (PKMzeta). Kjo enzimë konsiderohet përforcuesi më i rëndësishëm i sinapseve të trurit.
Megjithatë, këto enzima zgjasin vetëm disa ditë. Këtu hyn në lojë Kibra: Proteina siguron që enzimat e reja të prodhohen vazhdimisht në sinapset e duhura. Kjo do të thotë që sinapset dhe kështu kujtimet tona ruhen për një kohë të gjatë.
Nëse studimi i ri do të ketë një ndikim në kërkimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimer, mbetet për t'u parë.
Studime të tjera tregojnë tashmë një lidhje midis prodhimit të zvogëluar të PKMzeta në tru dhe humbjes së kujtesës.
Kibra tani po rezulton të jetë një zgjidhje e mundshme për të nxitur në mënyrë indirekte këtë prodhim.
