Tarifa për orë e sanitareve të punësuara nga familjet në vend ka arritur deri në 1,000 lekë. Sipas agjencive të ndërmjetësimit, ritmet e rritjes së kërkesës, teksa emigracioni vijon të pakësojë ofertën e forcës punëtore, kanë shtrenjtuar me 25% tarifat krahasuar me vjet. 80% e sanitareve po emigrojnë në Itali për t’u punësuar në hoteleri. Në janar-shtator, 58% e kërkesave të punësimit të punëtoreve në familje, është për kujdestare të moshuarish.
Ka ardhur koha e punonjëseve për pastrim. Tarifa për orë për sanitare të punësuar nga familjet në Shqipëri ka arritur deri në 1,000 lekë. Në Gjermani, sipas të dhënave të “Salary Explorer”, tarifa varion nga 10 deri në 15 euro për orë, në SHBA dhe Kanada, nga 12 deri në 20 USD.
Sivjet, tarifa maksimale për orë për sanitare është rritur me 25% krahasuar me vjet. Aktualisht, tarifat për orë nisin nga 500, 800 deri në 1,000 lekë që arrin pagesa maksimale.
Sipas drejtueseve të agjencive të ndërmjetësimit janë të shumta në numër gratë, që për shkak të angazhimeve, nuk arrijnë të kryejnë mbarëvajtjen e punëve të shtëpisë. Për rrjedhojë, kërkesa për të punësuar sanitare në shtëpi me orë, për dy apo tri ditë në javë, mbetet e lartë. Të ardhurat e sanitareve të punësuara me orar të pjesshëm, njëkohësisht në dy deri në tre familje arrijnë deri në 1,000 euro në muaj.
“Ka një tendencë në rritje të kërkesës për punonjëse pastrimi në familje, por që shërbimi të kryhet me orë. Për shkak të leverdisë, shumë punonjëse pastrimi pranojnë të punojnë me orë për tre deri në katër familje, sesa të punësuara me paga mujore. Kjo ndodh pasi duke punuar me orë për disa familje, e punësuara arrin të sigurojë të ardhura mujore nga 800 deri në 1,000 euro.
Në shërbimet që kryhen përfshihet vetëm pastrimi. Nëse një sanitare shkon dy deri në tre herë në javë te secila familje në shumë raste ajo kryen vetëm mbarëvajtjen e punëve të shtëpisë, nuk është e domosdoshme të bëhen pastrime të përgjithshme.
Në shërbim nuk përfshihet gatimi. Duhet të kuptojmë edhe vështirësitë e punonjësve, pasi familjet ku ato punojnë janë në lagje të ndryshme të Tiranës”, tha për “Monitor”, Blerina Gjyriqi, CEO e kompanisë së pastrimit “Debora S Clean sh.p.k.”.
Albana Uku, drejtuese e Agjencisë së Ndërmjetësimit për Zonjat, ku përveç ndërmjetësimit për punësim dadoje dhe kujdestare për të moshuarit, mundëson edhe punë për sanitare, tha se kërkesa për punësimin e tyre me orë pune në familje është më e lartë sesa për punësime afatgjatë, me pagesa mujore.
Zonja Uku thotë se sanitaret parapëlqejnë të punojnë me orë, pasi paguhen më mirë sesa si të punësuara me paga fikse. Sipas saj, tarifat për sanitaret variojnë nga 500 deri në 800 lekë për orë.
“Kërkesa është më e lartë për pastruese me orë. Madje ka shumë gra pastruese që punojnë edhe në dy familje. Prej tyre kërkohet pagesa maksimale 800 lekë për orë, me qëllim që të arrihet të sigurohet një e ardhur prej 8,000 lekësh në ditë nëse punohet në dy familje”, thekson zonja Uku.
Në periudhën janar-mesi i tetorit 2024, në rang vendi, sipas të dhënave nga databaza e portalit “Çelësi” dhe agjencisë së rekrutimit “Profesionisti” u ofruan 3,877 njoftime për vendin e punës si sanitare në familje. Për vitin 2023, numri i njoftimeve për punësim sanitare arriti në 4,215. Krahasuar me vitin paraardhës, numri i tyre u ul me 3%.
Për sanitare me kohë të plotë, dominon kërkesa për filipinase
Përveç punësimit të sanitareve me kohë të pjesshme, nga familjet shqiptare kërkohen edhe punonjëse me orar të plotë gjatë gjithë vitit. Për 8 orët në bazë të ditëve (5 apo 6) dhe ngarkesës ditore (nëse kanë dhe gatimin etj.), paga mujore neto nis nga 40 -50 mijë lekë deri në 60 mijë lekë në muaj.
Familja punëdhënëse duhet t’i paguajë agjencisë ndërmjetësuese si tarifë komisioni 10% të pagës mujore të së punësuarës. Tarifa paguhet vetëm 1 herë.
Blerina Gjyriqi, nga kompania e pastrimit “Debora S Clean sh.p.k.” nënvizon se për punësim me kohë të plotë, familjet shqiptare parapëlqejnë kryesisht të rekrutojnë punonjëset e huaja, kryesisht filipinaset.
“Kërkesat për punësim sanitareje që do të qëndrojë 24 orë në shtëpi apo të jetë e punësuar çdo ditë 8 orë në një familje janë më të pakta, sesa kërkesat për punësim me orar fleksibël. Po ashtu, konstatohet se nga familjet shqiptare kërkohen më tepër si punonjëse pastrimi me orar të plotë shtetase të huaja, kryesisht nga Filipinet.
Në këto raste, punëdhënësi preferon që e punësuara të jetojë në shtëpinë e tyre, ku përveç pagesës mujore nga 500 deri në 600 euro, punëtores së pastrimit i ofrohet akomodimi dhe ushqim falas nga familja punëdhënëse”.
Shumë nga agjencitë vendase të ndërmjetësimit nuk ofrojnë punonjëse të huaja për pastrim. Sipas ekspertëve, ky shërbim ofrohet më shumë nga agjencitë e huaja, pasi kostoja nuk justifikon kërkesën.
Pakësohet oferta e burimeve njerëzore; 80% e sanitareve po emigrojnë në Itali
Edhe në këtë sektor, problematika e gjetjes së burimeve njerëzore është tejet e mprehtë, për shkak të emigracionit. Ndonëse shumica e punëtoreve të sektorit të pastrimit, parapëlqejnë kryesisht punësimin me orar të pjesshëm në disa familje, që u siguron të ardhura deri në 1,000 euro, sërish emigracioni mbetet opsion i mundshëm për to.
Mbështetur në të dhënat e kompanisë “Agjencia e Ndërmjetësimit për Zonjat”, Albana Uku, pohon se për këtë vit rezultoi se 80% e grave të punësuara prej saj kishin emigruar në Itali. Gratë e larguara janë punësuar jashtë në sektorin e hotelerisë me paga më të larta.
“Emigrimi vijon të ulë ndjeshëm ofertën e burimeve njerëzore për sektorin e ndërmjetësimit të të punësuarve në familje. Gjithnjë e më shumë po bëhet e vështirë të gjendet personel, pasi gratë emigrojnë për periudha sezonale dhe afatgjatë. P.sh., prej dy muajsh janë duke kërkuar punonjëse pastrimi për tre hotele në Tiranë dhe ende nuk kam gjetur. Numri i forcës punëtore është në rënie”.
Edhe për koordinatoren e agjencisë së ndërmjetësimit “Melisa”, Vali Erindi, ndihen vështirësitë në gjetjen e stafit me qëllim ndërmjetësimin e tyre për punësim në familje, sipas kërkesave qoftë për sanitare apo për dado, për shkak të emigrimit të lartë.
Rënia e ofertës shtrenjton deri në 25% pagesat për punonjëset pastrimit
Ritmet e rritjes së kërkesës për sanitare, teksa oferta e forcës punëtore vijon rënien, sipas Blerina Gjyriqit po ndikon te shtrenjtimi i pagesave për gratë e pastrimit.
Sivjet, tarifat maksimale për orë kanë arritur deri në 1,000 lekë nga 800 lekë që ishin vjet. Rritje prej 25%.
“Vihet re që shumë gra të profesionit sanitare po emigrojnë jashtë vendit për punë të ngjashme. Emigrimi ka ulur ofertën për punonjës në tregun e pastrimit, teksa vijon të mbizotërojë kërkesa e lartë.
Por, nga ana tjetër, vihet re që disa prej tyre që kanë emigruar për të përfituar leje qëndrimi, dhe pas 2-3 vitesh pritjesh në qendrat e azilit nuk kanë arritur ta sigurojnë, po kthehen sërish në Shqipëri”, thotë ajo.
Kujtojmë se 2 vite më parë, pagesa maksimale prej 100 lekë në Tiranë kërkohej vetëm nga punonjëset e pastrimit që punësoheshin te familjet e pasura. Tarifa mesatare për orë arrinte në 500 lekë. Sivjet, tarifa mesatare arrin rreth 800 për orë.
Edhe në rrethe kanë ndryshuar pagesat për sanitare në familje. Nga punonjëset me orar të pjesshëm nuk kërkohet më pagesa fikse ditore 1,000 deri në 2,000 lekë/dita. Pagesat e kërkuara nisin nga 500 lekë për orë.
Nga bizneset, kërkesa më e lartë për sanitare vjen nga hotelet, AirBnb preferojnë të pastrojnë vetë
Bizneset vijojnë të vuajnë gjetjen e punonjësve për pozicione pune në sektorin e shërbimit. Numri i njoftimeve të bizneseve që kërkojnë pastruese arriti në 6,628 njoftimi për periudhën janar deri në mesin e muajit tetor 2024 sipas të dhënave nga databaza e portalit “Çelësi” dhe agjencisë së rekrutimit “Profesionisti”.
Në vitin 2023, numri i njoftimeve nga biznesi për punësim sanitare arriti në 6,467. Krahasuar me 2022, numri i tyre u rrit 13%.
Mungesa e fuqisë punëtore, e ndikuar nga lëvizjet demografike dhe plakja e popullsisë ndër vite, ka forcuar ndjeshëm në vend kërkesat për stafe shërbimi me pagë të lartë. Presioni për gjetjen e sanitareve u rrit veçanërisht në periudhën e verës, me fluks të lartë i turistëve.
Për këtë arsye shumë biznese, veçanërisht në Jug, nisën shpalljen e njoftimeve për punësim sanitareje me pagesa nga 800 deri në 1,000 euro në muaj, përfshirë akomodimin dhe ushqimin falas.
Por Albana Uku, ndërmjetësuese punësimi, shton se politika e ofrimit të pagave të larta për periudha sezonale, nuk arriti të frenojë emigrimin.
“Hotelet në Jug i paguan sanitaret me paga nga 800 deri në 1000 euro gjatë muajve të verës. Por paga mujore deri në 1,000 euro është sezonale. Për këtë arsye nuk arrin të frenojë emigrimin e grave. Numri i atyre që po punojnë në sektorin e hotelerisë jashtë për paga më të larta dhe periudhë afatgjatë po shtohet gjithnjë më tepër”, thotë Albana Uku.
Edhe pse sipas zonjës Uku, kërkesa për punësim punonjësesh pastrimi kryesohet nga bizneset e sektorit të hotelerisë, paga e ofruar prej 40 mijë lekësh në muaj (paga është neto, përfshihet edhe kontrata e punës me leje vjetore dhe një ditë pushim javor), mbetet e ulët.
Kërkesa për punësimin e pastruesve është e lartë edhe nga pronarët e apartamenteve me qira ditore. Blerina Gjyriqi, nga kompania e pastrimit “Debora S Clean sh.p.k.”, pohon se në të shumtën e rasteve nuk arrihet të finalizohet kontrata me këto subjekte, për shkak të tarifës.
“Nga pronarët e apartamenteve me qira ditore ka kërkesë për punonjëse ditore pastrimi. Por shumica e tyre ngurojnë të paguajnë sanitaren 1,000 lekë ora. Shumë prej tyre e bëjnë vetë këtë shërbim, pasi klientët largohen nga shtëpia e marrë me qira ditore”.
Bizneset e mëdha në Shqipëri po heqin dorë nga rekrutimet e punonjësve të pastrimit. Shumë prej tyre po kërkojnë që ky shërbim të ofrohet nga të tretët.
Drejtuesja e agjencisë “Debora C Clean”, Blerina Gjyriqi, thotë se kërkesa për ofrimin e këtij shërbimi është e lartë nga qendrat tregtare. Në këto raste, kompania e kontraktuar për shërbimin e pastrimit, sipas zonjës Gjyriqi, gjen punonjëset e pastrimit kundrejt pagave mujore 40 mijë deri në 50 mijë lekë.
Kontrata e punës për sanitaret lidhet nga agjencia e pastrimit e ndërmjetësuar nga biznesi. Oraret e punës për pastrueset janë me dy turne. Turni i parë nis nga ora 06:00 deri në orën 13:00 kurse turni i dytë, nga ora 16:00 deri në orën 21:00.
Punësim punëtore në familje, 58% e kërkesave për punësim kujdestare të moshuarish
Koordinatorja e Agjencisë së Ndërmjetësimit “Melisa”, znj. Vali Erindi, pohoi së kërkesa për sanitare familjeje është në rritje, por jo sa për kujdestare për të moshuarit. Sipas saj, tarifa e pagesës për sanitaret me orar të pjesshëm arrin deri në 500 lekë ora. “Ka kërkesë për sanitare, por jo në nivelet e kërkesës për kujdestarë të moshuarish.
Kërkesa për kujdestare të moshuarish vijon të kryesojë te ndërmjetësimi i punësimit të punonjësve që kryejnë në familje shërbime, si për mbajtje fëmijësh, kujdestarë fëmijësh dhe pastrim”.
Agjencia “Melisa” ofron edhe ndërmjetësim punësimi edhe për babysitter fëmijësh dhe kujdestare të moshuarish. Më herët, koordinatorja e agjencisë së ndërmjetësimit “Melisa”, Vali Erindi, pohoi për “Monitor” se 70% të kërkesës për punësime kryesohen nga kujdestaret për të moshuarit.
“Ky treg është rritur ndjeshëm dhe arrihet të mbulohet me punonjëse, ndryshe nga kujdestaret e fëmijëve që parapëlqejnë të emigrojnë”, nënvizoi ajo.
Sipas të dhënave nga databaza e portalit “Çelësi” dhe agjencisë së rekrutimit “Profesionisti” nga totali i njoftimeve për punësim punëtoreje në familje (për profesione si kujdestare të moshuarish, dado për fëmijë dhe punonjëse pastrimi) 54% e zë kërkesa për punësim të kujdestareve për të moshuarit, e ndjekur nga 36% e kërkesës për punësim pastruese në familje dhe 10% për dado për fëmijë.
Konkretisht për vitin 2023 u ofruan 6,438 njoftime për punësim kujdestare për të moshuarit. Numri i njoftimeve për punësim baby sitter arriti në 1, 203 njoftime. Ndërsa numri i njoftimeve për pastruese në familje ishte 3,877 njoftime.
Tendenca vijon të mbetet e njëjtë edhe për 9-mujorin e 2024. Për këtë periudhë, nga totali i njoftimeve për punësim punëtoreje në familje të publikuara te portali “Çelësi”, 58% e zënë kërkesa për punësim të kujdestareve për të moshuarit, e ndjekur nga 33% e kërkesës për punësim pastruese në familje dhe 9% për dado për fëmijë.
Sipas të dhënave të marra nga agjencitë e ndërmjetësimit, puna me orar të pjesshëm për kujdesin e të moshuarve paguhej deri në 1,500 lekë/ora.
Ndërsa pagesat neto mujore për kujdestarët e të moshuarve, nisnin nga 45 mijë lekë në muaj për të moshuar pa sëmundje bashkëshoqëruese dhe arrijnë deri në 85 mijë lekë në muaj, nëse personi i moshuar është i paralizuar apo ka sëmundje të tjera.
Edhe tregu i punësimit të sanitareve në familje, tërësisht informal…
Ashtu siç ndodhte për punësimin e një dadoje në shtëpi, të një kujdestare për të moshuarit, të një shoferi, edhe për sanitaret, punësimi vijon të jetë në të zezë.
Erald Pashaj, administrator i EPPC Albania dhe Kosovë, e specializuar në fushën e trajnimit dhe zhvillimit të stafeve, shpjegoi më herët se punësimet kur bëhen nga familjet janë informale, pasi legjislacioni nuk mundëson rekrutimet me kontrata pune, nëse nuk bëhen nga agjenci punësimi.
“Një familje që punëson për këto lloj shërbimesh e ka të pamundur të sigurojë punonjësin, pasi nevojitet të funksionojë si biznes, i regjistruar me NIPT. Të vetmit që arrijnë të sigurojnë këta të punësuar janë familjet sipërmarrëse.
Legjislacioni mundëson formalizimin e të punësuarve vetëm nëse tregu zhvillohet nëpërmjet agjencive të mirëfillta të punësimit, që kanë detyrimin e lidhjes së kontratës së punës dhe pagesave të kontributeve të sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore.
Në vend nuk ekzistojnë agjenci të mirëfillta punësimi për këto lloje shërbimi, nëpërmjet të cilave të mundësohet kontrata e punës dhe pagesat e sigurimeve shoqërore dhe shëndetësore. Ndërsa agjencitë e ndërmjetësimit nuk mund ta formalizojnë këtë treg pune, pasi objekt veprimtarie kanë ndërmjetësimin”.
Nga 20 USD/orë deri në 2,000 euro në muaj, sa variojnë pagat për sanitaret në SHBA dhe Europë
Sipas të dhënave të marra nga website për të dhënat e pagave “Salary Explorer” një person që punon në pastrimin dhe mirëmbajtjen e shtëpisë në Itali zakonisht fiton rreth 1,320 euro. Pagat variojnë nga 950 euro (mesatarja më e ulët) deri në 2,010 euro (mesatarja më e lartë).
Gama e pagave mujore për pastruese në familje në Greqi është afërsisht nga 600 deri në 900 euro në muaj, në varësi të faktorëve të tillë si përvoja, vendndodhja dhe madhësia e familjes.
Tarifa për orë për sanitare të punësuar nga familjet në Gjermani është afërsisht 10 deri në 15 euro, në varësi të faktorëve të tillë si përvoja, të përfshira vendndodhja dhe përgjegjësitë specifike.
Paga për pastruesit e shtëpive në SHBA ndryshon në bazë të faktorëve të tillë si vendndodhja, përvoja dhe punëdhënësi. Mesatarisht, pastruesit e shtëpive mund të presin të fitojnë midis 12 dhe 20 USD në orë.
Në qytetet e mëdha dhe në lagjet e pasura, pagat mund të jenë më të larta, për shkak të rritjes së kërkesës dhe kostos së jetesës.
Në Kanada, paga mesatare për një pastruese shtëpie është 20 USD në orë. Kjo mund të rritet me përvojën dhe aftësitë shtesë, dhe zakonisht varet nga faktorë të tjerë si vendndodhja dhe lloji i marrëveshjes së punësimit (i vetëpunësuar ose i punësuar nëpërmjet një agjencie).
Banka e Punës së Kanadasë parashikon kërkesë të qëndrueshme për punonjëse pastrimi në shtëpi, gjatë tre viteve të ardhshme në të gjithë vendin. Ndërsa deri në 2031, parashikohet që kërkesa të tejkalojë ofertën. Monitor.al
