Presidenti francez, Emanuel Macron, ka reaguar sot me anë të një komunikate zyrtare për ndarjen nga jeta të shkrimtarit të madh shqiptar, Ismail Kadare i cili u shua mëngjesin e ditës së djeshme.
Kadare i cili u nderua edhe nga vetë presidenti Emanuel Macron me titullin e legjionit të nderit, gjatë vizitës së tij në Tiranë, cilësohet si një prej shkrimtarëve për të cilin “shkrimi është një luftë”. Në reagimin e bërë, Kadare cilësohet si "forca e shpirtit evropian" si dhe përmenden disa prej veprave më ikonike të kolosit të letërsisë shqipe, vepra të cilat janë përkthyer në 45 gjuhë të ndryshme të botës.
"Vdiq këtë të hënë një shkrimtar që mishëroi, me jetën, me veprën dhe me personalitetin e tij, pasurimin e dialogut, forcën e shpirtit europian dhe vokacionin mikpritës të Francës. Është larguar nga ne shkrimtari franko-shqiptar Ismail Kadare. Ai ishte një nga ata për të cilët edhe të shkruash është betejë, një nga ata që që çdo fjalë e tyre është shkëputur nga heshtja, nga ata që çdo rresht rrezikon t'ua bëjë më të rëndë raportin, nga ata që çdo roman i kërcënon të jetë epitafi i karrierës së tyre.
Sepse jetoi dhe krijoi si njeri i lirë, në një vend që nuk ishte i tillë: Shqipëria Sovjetike e pasluftës, nën zgjedhën e hekurt të Enver Hoxhës. Por zbulimi i letërsisë hapi brigjet e një bote të re për adoleshentin. Duke lexuar Servantes-i, Homeri dhe Gogol-i, ai forcoi rezistencën e tij intelektuale. Aq sa indoktrinimi i profesorëve të tij të letërsisë rrëshqiti mbi të, në Universitetin e Tiranës si dhe në Institutin Gorki në Moskë, tempullin e letërsisë bashkëkohore. Në vend që të futej në radhët e “çetës elitare të realizmit socialist”, siç quhej, ai u bashkua me luftëtarët e rezistencës të lirisë së stilit. Romani i tij i madh i vitit 1963, Gjenerali i ushtrisë së vdekur, ishte toleruar, sepse tema e tij ishte shqetësuese, ëndërrimi i tij pengoi etiketat komuniste: zhvarrosja e ushtarëve nga Lufta e Dytë Botërore para një prifti dhe një ushtari italian, nën shiun shqiptar që vazhdon të bjerë.
Nga ana tjetër, Përbindëshi, në vitin 1965 dhe Dimri i vetmisë së madhe, në 1973, denonconte shtypjen intelektuale të Tiranës së asaj kohe. Dy herë i akuzuar për nxitje rebelimi, ai iu nënshtrua një periudhe pune krahu në fshat, për të cilën ai raportoi. Atëherë iu drejtua vendit që kishte qenë i pari që përktheu librat e tij, i pari që u apasionua pas veprës së tij përtej kufijve të tij. Me botuesin e tij, Claude Durand, kreun e Éditions Fayard, ai planifikoi një arratisje të madhe në Francë në vitin 1990, një tjetër goditje në murin e diktaturës: në Tiranë, largimi i tij çoi në protestat e para studentore në më shumë se dyzet vjet.
Që atëherë, nga kryeqyteti i Francës në atë të një Shqipërie të kthyer në demokraci dhe më në fund të rikthyer në vetvete, ai e ndau ekzistencën e tij mes fjalëve njerëzve dhe vendeve. Nga shëtitjet e tij në Tiranën e rizbuluara, tek kjo tavolinë në kafenenë Rostand.", thuhet ne mesazhin e Macron.
Pasi i dorëzoi dekoratën e “Oficerit të Madh të Legjionit të Nderit”, Macron gjatë vizitës së tij në Tiranë në tetor të vitit të shkuar e cilësoi Kadarenë si poet të Ballkanit dhe rapsod të Evropës. Kujtojmë që kolosi i letrave shqipe, kaloi një pjesë të jetës së tij në Paris ku fitoi disa çmime me romanet e tij të përkthyera në shumë gjuhë të botës. Versus.al
