Eksperti i IT-së, Besmir Semanaj ka dhënë detaje në lidhje me deklaratët e Autoritetet të Sigurisë Kibernetike (ASKS) për instalimin e pajisjes DPI në vendin tonë.
Sipas ASKS, kjo pajisje rrit sigurinë dhe është bërë me qëllimin e bllokimit të rrjetit social TikTok dhe nuk cënon privatësinë e qytetarëve.
Por ekpserti i IT-së në kanalet e tij të komunikimit ka shpjeguar se çfarë është kjo pajisje duke shkruar se DPI analizon trafikun, mund të bllokojë, ngadalësojë ose përparësojë lloje të caktuara trafiku (si video, torrent, etj.), modifikon të dhënat dhe zbaton politika si p.sh. bllokimi i faqeve dhe censurimi.
A cënon pavarësinë DPI?
Eksperti shkruan se edhe pa e parë përmbajtjen, DPI mund të gjurmojë sjelljen tënde online dhe të ndërtojë profile përdoruesi. Në disa vende, përdoret për mbikëqyrje masive nga shteti.
Gjithashtu eksperti shton se kjo nuk është më një çështje që u përket vetëm ekspertëve dhe mediave por është momenti që të ndërhyjë SPAK pasi prania e pajisjeve u pranua zyrtarisht, ndërsa gjithçka tjetër vazhdon të mbetet në errësirë.
Statusi i plotë i Besmir Semanajt:
Ju lutem mos më besoni mua — hapni ChatGPT ose kërkoni në Google dhe lexoni vetë.
Siç u tha nga ASKS, “100% e trafikut të internetit është i enkriptuar.” Nëse kjo do të ishte e vërtetë, atëherë do të hynim në Librin e Rekordeve Guinness dhe do të ishim të vetmit në botë që e kemi arritur. Kur një deklaratë e tillë vjen nga një ekspert, të vjen natyrshëm të vësh duart në kokë.
Pastaj del një tjetër dhe thotë që “e bllokojmë TikTok-un në nivel pakete” — ndërkohë që po flitet për trafik të enkriptuar.
U tha gjithashtu se DPI rrit sigurinë dhe mbron nga sulmet, gjë që në parim është e vërtetë. Por kam një pyetje të thjeshtë:
Nëse DPI është kaq i dobishëm dhe pa rrezik, pse do ta hiqni pas një viti?
Më poshtë po ju tregoj se çfarë bën DPI ndaj trafikut të enkriptuar. Këtë nuk e them unë, por e thotë vetë ChatGPT dhe çdo dokument serioz online.
Inspektimi i Thellë i Paketave (DPI) – Çfarë është dhe Çfarë Bën në Trafikun e Enkriptuar
Çfarë mund të bëjë DPI:
• Analizon trafikun: Zbulon se cilat aplikacione apo shërbime po përdor një përdorues.
• Filtron: Mund të bllokojë, ngadalësojë ose përparësojë lloje të caktuara trafiku (si video, torrent, etj.).
• Mbikëqyr: Regjistron aktivitetin e përdoruesve për qëllime komerciale apo shtetërore.
• Modifikon të dhënat: Mund të fusë reklama apo të ridrejtojë faqet.
• Zbaton politika: Si p.sh. bllokimi i faqeve dhe censurimi.
⸻
Çfarë Ndodh me Trafikun e Enkriptuar?
1. DPI nuk mund të deshifrojë përmbajtjen, por nuk është plotësisht i verbër:
• Mund të shohë adresat IP, emrat e faqeve (përmes SNI ose DNS), madhësinë e paketave dhe ritmin e trafikut.
• Mund të përdorë metoda si “fingerprinting” për të identifikuar se cilin shërbim po përdor (p.sh. YouTube, Netflix).
2. Cenimi i privatësisë:
• Edhe pa e parë përmbajtjen, DPI mund të gjurmojë sjelljen tënde online dhe të ndërtojë profile përdoruesi.
• Në disa vende, përdoret për mbikëqyrje masive nga shteti.
3. Ngadalësimi i trafikut të enkriptuar:
• Edhe pse trafiku është i koduar, DPI mund të kuptojë që po përdor një video ose telefonatë dhe ta ngadalësojë qëllimisht.
4. Sulme të tipit “Man-in-the-Middle” (MitM):
• Në raste ekstreme DPI mund të përdorë interceptim të trafikut SSL/TLS:
• ISP futet në mes, krijon një certifikatë të rreme dhe “sheh” gjithçka.
• Kjo funksionon vetëm nëse përdoruesi ka instaluar një certifikatë
• Kjo shkatërron sigurinë e enkriptimit dhe është shumë e rrezikshme për privatësinë.
Kjo nuk është më një çështje që u përket vetëm ekspertëve dhe mediave — tani është momenti që të ndërhyjë SPAK. Prania e pajisjeve u pranua zyrtarisht, ndërsa gjithçka tjetër vazhdon të mbetet në errësirë.
Sipas Autoritetit të Sigurisë Kibernetike 7 pajisje të tilla janë vendosur në vendi tonë në kompanitë celulare dhe në ato që oforjnë shërbimin.
Sipas ASKS kjo pajisje do të qëndrojë për një vit e instaluar derisa TikTok të vendos filtra e nevojshme për për mbortjen e qytetarëve./Versus.al
